آشنایی با ورزش کرلینگ

آشنایی با ورزش کرلینگ
کرلینگ یکی از قدیمی‌ترین ورزش‌های زمستانی بوده که البته در کشور ما چندان شناخت خاصی از آن وجود ندارد. در این ورزش، بازیکنان سنگ‌های مخصوصی را روی سطح یخی هل داده و آن را در منقطه مخصوصی قرار می‌دهند. دو بازیکن نیز برای تنظیم هدایت سنگ، منطقه جلویی آن را جارو می‌کنند. کرلینگ جزو ورزش‌های زمستانی بوده و از سال 1998 نیز در المپیک حاضر است. در نگاه اول شرایط بازی و امتیازات آن ممکن است گیج کننده باشند. برخی افراد نیز کرلینگ را در مقایسه با سایر انواع ورزش‌ها، متفاوت دانسته و حتی آن را جزو رشته‌های ورزشی نیز دسته بندی نمی‌کنند. با این حال امروزه اکثر کشورها رغبت بیش‌تری به آن پیدا کرده و مسابقات آن را برگزار می‌کنند. 

 
زمین بازی
زمین بازی کرلینگ شرایط ویژه‌ای داشته و براساس استانداردهای ارائه شده از سوی فدراسیون جهانی تنظیم می‌شود. برای ساخت آن از یخ مصنوعی استفاده می‌شود. دمای این یخ با استفاده از امکانات موجود در حدود منفی 5 درجه سانتی گراد نگه داشته می‌شود. یخ سطح بازی در کرلینگ برای افزایش چرخش و حرکت سنگ باید دارای ناهمواری باشد. به همین دلیل روی یخ برای ایجاد ناهمواری قطرات آب اسپری می‌کنند. طول این زمین بطور معمول 146 تا 150 فوت و عرض آن نیز 14.2 تا 15.7 فوت عنوان شده است. در دو انتهای زمین نیز حلقه‌هایی تحت عنوان هدف با پهنای 66.3 متری رنگ‌آمیزی شده اند. هدف به ترتیب شامل 3 حلقه 4 و 6 و 12 فوتی است. 
 

سنگ
این سنگ که به نوعی یک توپ گرانیتی است، حدوداً 20 کیلوگرم وزن دارد. قسمت تحتانی این سنگ حالت مقعر داشته و روی این حلقه باریک با یخ زیرین خود در تماس است. شیوه حرکت آن نیز نسبتاً پیچیده بوده و با حالت مرسوم تفاوت‌هایی دارد. در بخش بعدی به بررسی آن خواهیم پرداخت. این سنگ به گونه‌ای طراحی شده که دچار آسیب یا شکستگی نشده و در عین حال به راحتی روی سطح یخی بلغزد. این سنگ‌ها درصورت محافظت از آسیب‌های احتمالی، حتی تا 10 سال نیز قابل استفاده خواهند بود. سنگ باید قبل از خط مشخص شده روی سطح زمین توسط بازیکن رها شود. به همین دلیل روی آن سنسور ویژه گرمایی قرار داده شده تا زمان دقیق رهاکردن آن مشخص شود.
 

چگونگی حرکت سنگ
در اجسام مقعر دیگر درصورتی‌که جسم به سمت چپ بچرخد، به سمت راست انحنا پیدا می‌کند و بالعکس. اما سنگ کرلینگ درصورت چرخش به هر سمت، به همان سمت انحنا پیدا می‌کند. برای توجیه این مسئله نظریه‌های مختلفی ارائه شده است. یکی از فیزیکدانان این اتفاق را به دلیل گرم شدن همزمان یخ در تماس با سنگ و ایجاد غشای نازکی از آب دانسته بود. با این حال بررسی‌های اخیر نشان داده که این اثر چندان قدرت کافی برای تغییر انحنای سنگ را ندارد. پس از آن نظریه‌ای ارائه شد که دلیل انحنای لبه پشتی در همان مسیر اولیه را ایجاد خراش توسط لبه جلویی می‌دانست. لبه جلویی پس از چرخش به سمت چپ، خراشی روی یخ در همین مسیر ایجاد می‌کند. لبه پشتی نیز با وجود تمایل برای حرکت به سمت مخالف، مسیر ایجادشده توسط خراش را دنبال می‌کند.

  
به همین دلیل در سال‌های اخیر استفاده از جاروهایی که روی سطح یخ خراش ایجاد می‌کنند، ممنوع شده است. با این حال این نظریه نیز با وجود جذابیت، هنوز مورد تأیید قرار نگرفته است. همچنان شیوه حرکت سنگ کرلینگ روی این زمین یخی موضوع بحث تعدادی از فیزیکدانان است. باتوجه به پیچیدگی‌های موجود، به نظر همچنان برای دستیابی به نتیجه نهایی باید منتظر تحقیقات بیش‌تری باشیم. البته به عنوان تماشاگر یا بازیکن می‌توان بدون آشنایی با روند دقیق آن نیز از این ورزش لذت برد.
شیوه انجام بازی
هر تیم 4 بازیکن داشته که هرکدام به ترتیب دو سنگ پرتاب می‌کنند. این 4 بازیکن با نام‌های لید یا سردسته، نفر دوم، نفر سوم یا Vice و نفر چهارم یا Skip شناخته می‌شوند. در هر راند، لید دو سنگ اول را رها کرده و بقیه بازیکنان نیز به ترتیب هرکدام دو بار این کار را انجام می‌دهند. در هر پرتاب، دو هم تیمی دیگر با ساییدن مسیر مقابل سنگ با استفاده از جارو، آن را به طرف حلقه هدف هدایت می‌کنند. سنگ‌هایی که به این حلقه نرسیده یا خط پایانی را رد کنند، کنار گذاشته می‌شوند. در نهایت سنگ‌های هر تیم به مرکز نزدیک‌تر باشد، برنده راند خواهد بود. درصورتی‌که هیچ سنگی در پایان راند در داخل حلقه قرمز بزرگ نباشد، امتیازی رد و بدل نخواهد شد. تیم‌ها حداکثر تا 10 راند با یکدیگر رقابت می‌کنند که این تعداد در برخی مسابقات به 8 نیز کاهش پیدا می‌کند. 
معمولاً هر مسابقه تا 3 ساعت به طول می‌انجامد. انواع مختلف پرتاب‌های سنگ به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند. اولین دسته از آن‌ها Draw نام دارند و بطور مستقیم با هدف کسب امتیاز به سمت حلقه فرستاده می‌شوند. دسته دوم Guard نام داشته و با هدف جلوگیری از نفوذ سنگ حریف یا محافظت از سنگ خودی در داخل حلقه، بین حلقه و خط مخصوص رهاسازی قرار می‌گیرند. دسته سوم نیز Take-Out نام داشته و با هدف خارج کردن سنگ‌های قبلی از مسیر فرستاده می‌شوند. جارو کردن نیز اصول خاص خود را داشته و بطور کلی با هدف گرم کردن سطح یخ برای تنظیم مسیر حرکتی سنگ انجام می‌شود. علاوه بر حالت عادی، مسابقات میکس و با ویلچر کرلینگ نیز سالانه برگزار می‌شود.
مسابقات کرلینگ
مسابقات کرلینگ قهرمانی جهان، مهم‌ترین رویداد بین‌المللی این ورزش محسوب می‌شود. این مسابقات در حالات مختلف آقایان، بانوان، میکس و همچنین با ویلچر انجام می‌شود. در سال‌های اخیر در رده‌های سنی جوانان و نوجوانان نیز برگزار شده است. مسابقات قهرمانی جهان آقایان از سال 1959 و بانوان از 1979 آغاز شده و از آن زمان هرساله برگزار می‌شود. اولین دوره از مسابقات دونفره میکس نیز در سال 2008 انجام شده است. در حال حاضر کانادا در سال‌های فرد میزبان مسابقات آقایان بوده و در سال‌های زوج نیز مسابقات بانوان در این کشور برگزار می‌شود. کانادا در عین حال قدرتمندترین کشور در این رشته بوده و تیم آقایان آن 36 بار و تیم بانوان نیز 17 بار تاکنون قهرمان جهان شده اند.
 

کرلینگ بصورت رسمی در سال 1998 به مسابقات المپیک زمستانی اضافه شد. البته یک بار در المپیک 1924 نیز این ورزش حضور داشت که نتایج آن تا چند سال پیش به رسمیت شناخته نمی‌شد. در دو المپیک اخیر، مسابقات میکس نیز به جدول برگزاری اضافه شده است. در بخش مردان، کانادا با 3 مدال طلا، تنها کشور با بیش از یک قهرمانی محسوب می‌شود. اما در بخش بانوان، سوئد با 3 مدال طلا نسبت به کانادا با 2 عنوان قهرمانی موفق‌تر بوده است. در بخش میکس نیز کانادا و ایتالیا به ترتیب قهرمان‌های دو دوره اخیر بوده اند.