کارت های هوشمند را می توان براساس نوع تراشه ای که در آن ها به کار رفته، نوع سطح تماسی و همچنین نوع سیستم عامل آن ها در سه دسته تقسیم بندی نمود. به صورت کلی این کارت ها در دو نوع کارت هوشمند تماسی و کارت هوشمند بدون تماسی وجود دارند و بزرگترین تفاوت آن ها در بستر انتقال اطلاعات آن ها است.
ساختار کارت هوشمند پی وی سی به چه صورت است؟
کارت هوشمند پی وی سی از یک ریزپردازنده و چیپ حافظه و یا فقط یک چیپ حافظه ساخته شده است. در صورتی که کارت حاوی ریزپردازنده باشد می توان اطلاعات روی کارت را اضافه، تغییر، حذف و یا مدیریت نمود، اما اگر فقط شامل حافظه باشد فقط قادر به پذیرش یک عملیات از پیش تعریف شده خواهد بود.
این کارت که از تلفیق یک کارت پلاستیکی معمولی و یک میکروپروسسور به وجود آمده است، اجازه می دهد که مقدار زیادی اطلاعات به صورت آنلاین یا آفلاین ذخیره، پردازش و قابل دسترس شود. این کارت ها از لحاظ اندازه و شکل ظاهری، مشابه کارت های بانکی هستند. اما درون آن ها با کارت های معمولی کاملا متفاوت است. کارت های هوشمند درون خود یک ریز پردازنده دارند در صورتی که کارت های مغناطیسی معمولی حاوی یک نوار مغناطیسی روی خود هستند.
اما تماسی و غیر تماسی بودن کارت هوشمند به چه معناست؟
* کارت هوشمند تماسی (Contact Smart Card): همانطور که از نام این کارت ها بر می آید برای استفاده از آن ها می بایست بین کارت و دستگاه کارت خوان اتصال فیزیکی برقرار گردد. این کارت مشابه کارت های مگنت است که به یک نوار مغناطیسی مجهز شده و قابلیت ذخیره سازی اطلاعات را دارد. اطلاعات موجود روی این کارت به صورت سریال به ریدر ارسال می شود و اطلاعات جدید پس از پردازش، از طریق همان پورت به روی کارت منتقل می‌شود. مشکل عمده ای که در این نوع کارت وجود دارد، آسیب دیدن محل های تماس بر اثر ضربه و یا شرایط فیزیکی محیط است. اطلاعات ذخیره شده بر روی نوار مغناطیسی به راحتی قابل خواندن، نوشتن، حذف یا ویرایش است بنابراین این نوار برای نگهداری از اطلاعات مناسب نیست. از نمونه های کارت های تماسی می توان به کارت بانکی و کارت هدیه اشاره نمود.
* کارت‌های هوشمند غیرتماسی (Contactless Smart Card): در این نوع کارت میان کارت و ریدر هیچ گونه ارتباط فیزیکی بر قرار نمی شود و اطلاعات از طریق میدان های الکترومغناطیسی و یا امواج رادیویی منتقل می شود. درون این نوع کارت یک پردازنده تعبیه شده است که وظیفه آن نظارت روی دسترسی به حافظه کارت است و امنیت اطلاعات درون کارت را تضمین می کند. این کارت ها برای اولین بار در سال ۱۹۷۰ عرضه شدند و توانستند مشکل امنیت کارت های هوشمند مغناطیسی را برطرف نمودند. در بین تراشه های کارت یک آنتن مخصوصی تعبیه شده است که بین دستگاه کارتخوان و کارت ارتباط برقرار می کند. البته لازم به ذکر است که این آنتن در فواصل کم، تا حدود ۵۰ سانتیمتر، قادر به ایجاد ارتباط است. این دسته از کارت های تماسی که در انواع مختلفی نظیر کارت مایفر و کارت RO وجود دارند، معمولا زمانی مورد استفاده قرار می گیرند که نیاز به انجام سریع عملیات باشد. کارت مترو و اتوبوس از نمونه های کارت مایفر هستند.
دسته بندی کارت های هوشمند :
کارت های هوشمند را بر اساس موارد مختلفی دسته بندی می کنند ، در ادامه به 2 مورد آن می پردازیم :
دسته بندی بر اساس نحوه ارتباط با کارت خوان .
بر اساس این دسته بندی کارت های هوشمند به 3 گروه تقسیم می شوند :
1- کارت هوشمند تماسی .
برای استفاده از این قبیل کارت ها ، باید اتصال فیزیکی بین کارت و دستگاه کارت خوان برقرار گردد . داده های موجود بر روی کارت ، به صورت سریال به کارت خوان ارسال می شود . و پس از پردازش ، اطلاعات جدید از طریق همان پورت به روی کارت منتقل می شود . به عنوان نمونه ، کارت های تلفن عمومی جزو این دسته محسوب می شوند . مشکل اصلی این قبیل کارت ها ، خراب شدن کنتاکت های فلزی ( محل های تماس ) بر اثر عوامل خارجی نظیر ضربه و شرایط فیزیکی محیط است .
2- کارت هوشمند غیر تماسی :
در این نوع کارت هوشمند ، ارتباط بین کارت و کارت خوان به صورت فیزیکی برقرار نمی شود بلکه از طریق میدان های الکترومغناطیسی و یا امواج RF صورت می گیرد.
برای برقراری ارتباط ، آنتن مخصوصی بین تراشه های کارت قرار داده شده است که در فاصله های کم ، تا حدود 50 سانتی متر می تواند ارتباط ایجاد کند . کاربرد اصلی این قبیل کارت ها در مواردی است ، که عملیات مورد نظر باید سریع انجام گیرد . به عنوان نمونه می توان به کارت های مترو اشاره کرد. مزیت اصلی این قبیل کارت ها علاوه بر سهولت استفاده ، عمر طولانی تر و ضریب ایمنی بالاتر آن است زیرا در این نوع کارت ، تراشه به همراه آنتن در میان لایه های تشکیل دهنده ی کارت قرار می گیرد .
3 – کارت هوشمند ترکیبی :
این نوع کارت ترکیبی از کارت های هوشمند تماس و غیر تماسی است که باهر دو نوع دستگاه های کارت خوان سازگار است . از این نوع کارت ها برای ساخت کارت های چند منظوره استفاده می شود .