بسیاری از افراد با ثبتنام در باشگاههای ورزشی به دنبال عضله سازی و تناسب اندام هستند. بسیاری دیگر با اینکه وقت باشگاه رفتن ندارند، هفتهای چند بار پیاده روی میکنند تا استقامتشان بالا برود. خیلیها هم اگرچه نه باشگاه میروند و نه پیادهروی میکنند، به شدت در حسرت اندکی وقت اضافه هستند تا هیکل شان را روی فرم بیاورند. اما آیا همین قدر که در صدد دستیابی به اندام ایدهآل هستید، به سلامت مغز و تقویت حافظه ی تان هم فکر میکنید؟ آیا میدانستید با بهبود قدرت حافظه، سرعت یادگیری تان افزایش می یابد و در سنین پیری از ابتلا به بیماری آلزایمر در امان خواهید ماند
این جا به چند روش برای تقویت حافظه میپردازیم:
1. کار کشیدن از حافظه
توآیلا ثارپ، رقصنده و طراح رقص مشهور آمریکایی، در زمینهی تمرین حافظه به نتایج جالبی دست یافته است. وی میگوید هر وقت پای تماشای اجراهایی که خودش طراحی کرده مینشیند، سعی میکند ۱۲ تا ۱۴ مورد از اصلاحاتی را که قصد دارد بعدتر با گروهش در میان بگذارد، حفظ کند. چنانچه فکر میکنید حفظ کردن این تعداد اصلاحات، کار شاقی نیست، سخت در اشتباه هستید. ثارپ در کتاب عادت خلاق ادعا میکند اغلب مردم فقط میتوانند حداکثر سه مورد از اصلاحات را به یاد بیاورند.
مقصود ثارپ این است که یاد بگیرید نکات مورد نظرتان را یادداشت نکنید، بلکه به ذهن بسپارید و سپس سعی کنید هر نکته را از حفظ با دیگران به بحث بگذارید. پژوهشهایی که پیرامون قدرت مغز انجام شدهاند نیز به تأثیر مثبت این تمرین اذعان دارند. فعالیتهای ذهنی، به ویژه فعالیتهایی که عملکرد مغز را در تمامی سطوح (دریافت، یادآوری و تفکر) تحریک میکنند، موجب بهبود بهرهوری مغز میشوند.
شاید با خودتان بگویید ما که طراح رقص نیستیم، پس این تمرین به دردمان نمیخورد. اما شاید در موقعیتی قرار بگیرید که لازم باشد در مورد یک سخنرانی اظهار نظر کنید یا ممکن است دوستتان علاقهمند باشد دربارهی آثار جالبی که در بازدید اخیرتان از فلان موزه مشاهده کردید، گپ بزنید. موقعیتهایی از این قبیل، فرصتهای بسیار مناسبی هستند تا ماهیچههای مغزتان را ورزش دهید.
تکرار، سادهترین راهکاری است که در یادآوری هر چیزی مؤثر است. فرض کنید با شخص جدیدی به اسم سیاوش آشنا شدهاید. وقتی سیاوش خودش را معرفی کرد، بهتر است به جای اینکه بگویید «از آشناییتون خوشوقتم.» از جملهی «سیاوش، از آشنایی باهات خوشوقتم.» استفاده کنید تا با تکرار اسم طرف مقابل، اسمش را راحتتر به خاطر بسپارید.
2. تکرار مداوم یک کار جدید
وقتی خودتان را به انجام مداوم یک کار جدید عادت میدهید، مسیرهای عصبی جدیدی در مغز شکل میگیرند که موجب میشوند در انجام کارهای جدید، کارآمدتر و پرسرعتتر ظاهر شوید.
یک کودک سه ساله به طور حتم آنقدر بزرگ شده که بتواند قاشق و چنگال دست بگیرد. اما فقط کافی است کودک دلبندتان را موقع غذا خوردن به حال خودش رها کنید تا ببینید چه افتضاحی به بار میآورد. کودکان در این سن اگرچه میتوانند قاشق و چنگال دست بگیرند، هنوز قادر نیستند با قاشق و چنگال، شبیه بزرگترها غذا بخورند، اما سعی میکنند با تکرار مداوم این رفتار که البته در تمرینهای اولیه چیزی جز کثیفکاری نیست، روش صحیح غذا خوردن با قاشق و چنگال را یاد بگیرند. با تکرار مداوم این رفتار، مسیرهای عصبی جدیدی در مغز کودک شکل میگیرند و موجب میشوند کودک در نهایت یاد بگیرد شبیه بزرگترها غذا بخورد.
3. یادگیری یک مهارت جدید
بدیهی است که هرچه بیشتر از مغزتان کار بکشید، عملکرد مغز بهبود مییابد. مثلا یادگیری یک ساز جدید موجب خواهد شد در تبدیل اطلاعات دیداری (نُت موسیقی) به یک کار عملی (نواختن ساز) مهارت بیشتری پیدا کنید. یا مثلا یادگیری یک زبان جدید، مغزتان را با طرز تفکری متفاوت مواجه خواهد کرد و ناگزیرتان میکند خودتان را به شیوهی دیگری ابراز کنید.
حتی میتوانید یک قدمِ بلندتر بردارید و به یادگیری رقص اقدام کنید. مطالعات نشان داده است یادگیری رقص در سالخوردگان به پیشگیری از آلزایمر کمک میکند.