ورزش باستانی و زورخانه ای است که در ایران قدیم ، پهلوانان بسیاری را پرورش داده است. این ورزش باستانی ، ابزار و لباس مخصوص به خود را دارد و در مکانی به نام زورخانه تمرینات را انجام میدادند.
زورخانه مکان ورزش باستانی و مقدس ایرانیان و جایگاه نمایش زور و قدرت پهلوان می باشد. در نگاه اول این ورزش مجموعه ای از حرکات نا متعارف بدنسازی و ایروبیک به نظر می آیند ، اما در اصل حرکات باستانی ، ترکیبی از حرکات چرخی دراویش ، همرا با ضربات آهنگین و وزنه های چوبی " میل " که سنگین بود در داخل گود چرخانده و به هوا پرتاب می کنند.
در زمان های قدیم جامعه ارزش خاصی برای ورزشکاران و پهلوانان قائل میشد و قدرت بدنی و شجاعت روحی که داشتند آنها را محبوب تر میکرد.
بر اساس تاریخ ، زورخانه ها در حدود هفتصد سال پیش توسط محمود معروف به " پوریای ولی " که از مردم خوارزم بود سازماندهی شد.
پیدایش زورخانه ها به زمان هایی که مردم جنگ های تن به تن انجام میدادند برمیگردد و در زورخانه ها ، تعلیم فنون جنگی به شیوه خاصی انجام می گرفت.
ورزش زورخانه دارای آداب خاصی هست. آدابی که با پیروی از پهلوانان و دلاوران افسانه ای دوره باستانی پا میگرفت. حرکات به صورت هماهنگ با شعرها و داستان و ضرب انجام میشد.
گل ریزان چیست ؟
گل ریزان ، یکی از رسم های شیرین و بسیار معروف زورخانه است که بیشتر در اعیاد و جشن ها و گاهی برای قدر دانی از زحمات پیشکسوتان صورت میگیرد. در آخر دو جوان دو طرف لنگی " دستمال مخصوص نازک " را گرفته و دور می چرخانند و مردم در آن لنگ پول می اندازند .
پهلوانان ورزش زورخانه به ترتیب
1- پهلوان مصطفی طوسی (1323، 1324 و 1325)
2- پهلوان ضیاءالدین میرقوامی (1326)
3- پهلوان ابوالقاسم سخدری (1372)
4- عباس زندی (1328، 1332، 1333، 1334)
5- پهلوان احمد وفادار (1329، 1330 و 1331)
6- جهان پهلوان (1336، 1337، 1338)
7- یعقوبعلی شورورزی (1340)
8- منصور مهدیزاده (1341 و 1344)
9- رضا سوخته سرایی (1354)
10- پهلوان باشی (1358، 1361، 1362، 1364، 1365 و 1369)
11- محمدحسن محبی (1363 و 1367)
12- محمدرضا توپچی (1366 و 1368)
13- مجید انصاری (1370)
14- ایوب بنی نصرت (1371 و 1372)
15- محمود میران (1373 تا 1376)
16- حمید قشنگ (1377، 1378، 1381)
17- محمود محمد (1379)
18- امین رشید لمیر (1380 و 1387)
19- عبدالرضا کارگر (1382 و 1383)
20- شاهرخ صداقتی زاده (1385)
21- فردین معصومی (1386)
زنگ چیست؟
زنگ که براى هماهنگى هرچه بیشتر ورزشکاران و مرشد و تعویض چشمه هاى ورزشى بکار مى رود شبیه کاسه و از جنس مس است که از وسط آن میله اى آویزان مى شود که با برخورد آن به دیواره کاسه صدایى زیبا تولید مى شود. مرشد در زمان ورود یک شخص والامقام یا ورزشکار برجسته و پیشکسوت به محیط زورخانه زنگ را به صدا در می آورد و ضربه ای به ضرب خود وارد آورده و اشعارى مناسب و حماسی در مدح میهن دوستى و یا اولیاء اله می سراید.
آداب ورزش زورخانه ای
• رخصت قبل از ورود به گود
• زمین بوسی
• ورود به گود
• برداشتن تخته شنو
• جرگه زدن و کنده زدن ( سلام باستانی )
• شنو رفتن
• نرمش پشت تخته
• میل گیری
• پا زدن
• دعا کردن
• كباده زدن
• سنگ گرفتن