این ورزش ریشه یونانی اتلوس به معنی مبارزه و تلاش را گرفته و قدمتی از گذشته های دور تا به امروز دارد به طوری که اولین برگذاری مسابقات دو،پرش و پرتاب در جهان به کشور یونان و ایرلند برمی گردد. در میان کشورها و تمدن های دوران باستان، در یونان بیش از دیگران به ورزش دو و میدانی اهمیت داده می شد. اهمیت دو و میدانی نزد یونانیان به اندازه ای بود که نوجوانان را زیر نظر و تعلیمات مربیان کارآزموده قرار می دادند تا آن ها را متناسب با استعدادی که دارند برای سریعتر دویدن، بیشتر پریدن، و بهتر پرتاب کردن آماده کنند.
اولین قهرمان این مسابقات در 884 سال پیش شناخته شده که نام ان کوروبوس بوده که در مسابقه دو 200متر برنده شده است.
تعریف اصلی دومیدانی
به مجموعه ای از ورزشهای شامل دو،پرش،پرتاب،پیاده روی و در کل ترکیب چند رشته می گویند.
ورزشهای دو و میدانی عبارت از فعالیتهای بدنی شامل حرکات طبیعی مانند دویدن، جهیدن و پریدن و پرتاب کردن می باشد. ورزشهای دو و میدانی ورزش چندگانه ای است که هر نوع آن ،کاملاٌ متفاوت از انواع دیگر است.
انواع مختلف ورزشهای دو و میدانی نه تنها از لحاظ اجرا با هم متفاوتند، بلکه از نظر وسایل و امکانات تمرین و سابقه نیز اختلاف زیادی دارند.
به خاطر سابقه، جهانی بودن و شهرت داشتن و همچنین به علت وسعت و مقدار مهارتهای مختلف که این ورزش در احاطه دارد،ورزش پایه یا مادر لقب گرفته است.رقابتهای دو و میدانی امروزه قسمت اعظم بازیهای المپیک را تشکیل می دهد، به خاطر اهمیت تربیتی آن ، این ورزش در تمام کشورهای جهان اجرا می گردد و به علت نقشی که در بهتر ساختن شرایط جسمانی جهت اجرای انواع دیگر ورزشها دارد اغلب پیشرفت در آن معیاری از توسعه کشورها تلقی می شود
انواع دو ها
دوی سرعت: 100 متر - 200 متر - 400 متر
دوی امدادی: 4 در 100 متر - 4 در 400 متر
دوی با مانع: 100 متر(خانم ها)- 400 متر (آقایان) - 110 متر (آقایان)
دوی نیمه استقامت: 800 متر - 1500 متر
دوی استقامت: 3000 متر (خانم ها) - 5000 متر (آقایان) - 10000 متر (آقایان) - دو ماراتن 42 کیلومتر و 195 متر - دو راهپیمایی
قوانین و مقررات دو و میدانی
دوهای سرعتی
• چنانچه دونده ای پیش از شلیک طپانچه حرکت کند خطا کرده و استارت تکرار می شود؛ و چنانچه هر کسی برای بار دوم خطا کند از دور مسابقه حذف می شود (در ده گانه و هفت گانه با سه خطا شرکت کننده ی خاطی اخراج می شود)
• هر شرکت کننده باید دو شماره ی قابل رؤیت (روی سینه و پشت) نصب نماید.
• استارتر باید در محلی قرار بگیرد که فاصله اش با همه ی شرکت کنندگان تقریباً مساوی باشد (به خصوص در استارت های پلکانی)
• مقام هر شرکت کننده در مسابقه به ترتیب رسیدن هر نقطه از بالا تنه (بدون سر، گردن، بازوها، دست ها و پاها) به نزدیک ترین لبه ی خط پایان تعیین می شود.
• در همه مسابقه های مقدماتی حداقل نفر اول و دوم هر گروه باید برای دور بعد انتخاب شوند
• اعتراضات مربوط به اجرای مسابقه، بلا فاصله باید تسلیم هیأت داوران شود. اعتراض نباید دیر تر از 30 دقیقه بعد از اعلام نتیجه ی رسمی به هیأت تسلیم شود
• همه دوندگان دو های سرعت باید از شروع تا پایان مسابقه در گذرگاه تعیین شده ی خود حرکت کنند.
• در صورت تساوی دو ورزش کار در دوره های مقدماتی هر دو به دوره های بالاتر راه می یابند و در مورد نتیجه ی مساوی برای مقام اول مسابقه ی نهایی، سر داور تصمیم می گیرد که مسابقه تکرار یا نتیجه ثبت شود.
رشته های دومیدانی
دوی با مانع:
• 100متر(خانم‌ها)
• 400 متر (آقایان(
• 110 متر (آقایان(
دوی نیمه استقامت:
• 800 متر
• 1500 متر
دوی استقامت:
• 3000 متر با مانع (خانم‌ها و آقایان)
• 5000 متر (آقایان)
• 10000 متر (آقایان)
• دو ماراتن 42 کیلومتر و 195 متر
• پیاده روی 20 و 50 کیلومتر برای مردان و 10 کیلومتر برای زنان
انواع میدانی‌ها:
• پرتاب‌ها:
• پرتاب نیزه
• پرتاب وزنه
• پرتاب دیسک
• پرتاب چکش
• پرش‌ها:
• پرش طول
• پرش سه گام
• پرش ارتفاع
• پرش با نیزه
فواید و مزایای دویدن
وزن بدن را کنترل می‌کند
خیلی از افراد برای کنترل وزن بدن شان می‌دوند. هنگامی که می‌دوید کالری‌های ذخیره شده در بدن را می‌سوزانید بدین ترتیب چربی‌های بدن برای جبران انرژی از دست رفته سوزانده می‌شود. دویدن یکی از ورزشهای موثر در سوزاندن کالری است. یک دونده در هر ساعت حدود 50 کالری می‌سوزاند.
ساختن ماهیچه و استخوان
رابطه مستقیم بین فعالیت و ساختن استخوان و ماهیچه وجود دارد. با زندگی ساکن از میزان ماهیچه‌ها و استخوان‌های بدن کاسته می‌شود. یکی از راه‌حل‌های این مشکل، دویدن است که تاثیر زیادی بر استخوان و ماهیچه‌ها دارد. دویدن باعث تراکم استخوان می‌شود و ماهیچه‌ها را قوی می‌کند.
تاثیرات قلبی عروقی و خونی
با دویدن ضربان قلب منظم‌تر می‌شود و فشار خون کاهش می‌یابد. همچنین دویدن میزان کلسترول خون را کاهش می‌دهد و احتمال لخته شدن خون در رگ‌ها و حملات قلبی را کم می‌کند.
کاهش استرس
دویدن استرس را کاهش می‌دهد و احساس عصبانیت و نارضایتی را کم می‌کنند. دویدن به مدت طلواین باعث می‌شود نگرانی‌های خود را فراموش کنید و آرام‌تر شوید. دویدن باعث مثبت‌گرایی و خوش‌اخلاقی می‌شود.
بالابردن اعتماد به نفس
افرادی که می‌دوند، اعتماد به نفس بالاتری دارند. با کم کردن وزن، افزایش حجم ماهیچه‌ها و سالم‌تر شدن، اعتماد به نقس نیز افزایش می‌یابد.دویدن به طور مداوم احساس بهتری نسبت به خودتان را ایجاد می‌کند.
کند شدن روند پیری
همان طور که اشاره شد، دویدن باعث محکم‌تر شدن ساختمان عضلانی و استخوانی بدن می‌شود. بدین شکل بدن در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌شود و دیرتر نشانه‌های پیری مشاهده می‌شوند.
افزایش اراده
دویدن به طور مداوم آسان نیست. به همین دلیل خیلی از افراد پس از مدتی دویدن، این عادت را کنار می‌گذارند. با ادامه دویدن و غالب شدن بر تنبلی، اراده افزایش می‌یابد.
بالا رفتن ایمنی بدن
دویدن میزان گلبول‌های سفید خون را افزایش می‌دهد. این گلبول‌ها برای ایمنی بدن ضروری هستند. همچنین باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه دیابت و پوکی استخوان می‌شود.
بالا رفتن هماهنگی بدن
با وجود اینکه دویدن ورزش ساده است، هماهنگی اعضای بدن را زیاد می‌کند. به خصوص اگر این دویدن در زمینی با موانع کوچک انجام شود.
خواب بهتر
اینکه چه قدرت و چطور می‌خوابیم به سلامتی مربوط است. بعد از یک ورزش شدید مانند دویدن بدن شما نیاز به استراحت و تجدید قوا دارد. بعد از دویدن بدن خسته می‌شود و می‌توان خوابی عمیق داشت. دوندگان معمولا سریعتر به خواب می‌روند و خواب عمیق‌تری نسبت به افراد عادی دارند.
نکات پایانی
- اول از هرچیزی باید یک جفت کفش و لباس راحت و مخصوص دویدن داشته باشید تا از هرگونه آسیب های احتمالی به دور باشید.
- بعد از پایان مسیر یکباره ننشینید. زیر دوش نروید، سعی کنید با راه رفتن بدن خود را سرد و به وضعیت نخست بازگردانید.
- بدن خود را گرم کنید. پیش از تمرین به مدت ۵ دقیقه با تمرینات کششی بدنتان را گرم کنید.
- به آرامی بدوید. بعد از گرم شدن آغاز به دویدن کنید. میزان دویدن به ترتیب از هفته اول ۱۰-۱۵-۲۰-۳۰ دقیقه تعین شده است.
- هر وقت حس کردید دویدن برایتان سخت است از شدت آن کم کنید.
- وزن خود را از پاشنه به پنجه انتقال دهید.
- موقع دویدن با صاف نگهداشتن تنه، بدن را کمی به سمت جلو متمایل کنید.
- موقع دویدن به‌طور مستقیم حرکت کرده و فاصه ۵ تا ۱۰ متری را نگاه کنید.
- در هر هفته سه بار و هر بار ۳۰ دقیقه بر حسب زمان فراغت بدوید.
- از استعمال دخانیات دوری کنید و چنانچه مصرف سیگارتان بالاست کم کم از آن بکاهید تا این عادت بد را ترک کنید.
- تا وقتی بدوید که حس درد نکنید.
- برای دویدن جائی را انتخاب کنید که آلودگی هوا کم باشد.
- زمان دویدن سعی کنید هوا را از بینی گرفته و از دهان خارج کنید.