ورزش والیبال در سال ۱۸۹۵ در کشور آمريکا و به وسیله ویلیام مورگان ابداع شد. بعد به سرعت فراگیر شد؛ به طوریکه در بازي های المپیک تابستانه ۱۹۶۰ براي اولین بار در برنامه بازي های المپیک قرار گرفت و امروزه تقریبا در تمام دنیا بازي ميشود.
با اینکه والیبال در آغاز ورزشی سالنی بود و در محل های سرپوشیده انجام می شــد، ولی کم کم توسط خود مردم به زمین هــای روبـــاز کشـیده شد و به شکل یکی از سرگرمی های محبوب تابستانی در پارک ها و ساحل ها درآمد.
تور اولیه‌ای که برای این بازی در نظر گرفته شده بود با ایده از تنیس دو متر انتخاب شد و با توپ بسکتبال شبیه به بازی هندبال انجام می‌‌شد. این ورزش تا سال ۱۹۰۰ توپ ویژه‌ای برای خود نداشت و با هر توپی – از جمله توپ بسکتبال – آن را بازی می‌‌کردند. هدف هر تیم آن بود که توپ را در زمین حریف به زمین بیندازند و در این راه ممکن بود هر چند بار توپ را در دست یاران خودی بچرخانند. در سال ۱۹۱۲ امتیازهای هر بار بازی به ۲۱ ثابت شد و بلندای تور بالاتر رفت. شاید تعجب کنید اما فیلیپینی‌ها اولین قوانین مدون برای این بازی را در سال ۱۹۱۶ تهیه کردند و به دنبال آن در سال ۱۹۲۸ اتحادیه والیبال ایالات متحده تشکیل شد و به وضع قوانین این ورزش اقدام کرد.
والیبال در ایران
والیبا ل در سال 1354 توسط استاد ابراهیم نعمتی اولین داور جهانی با شرکت 12 تیم در یک گروه ،قهرمان شد. در سال 1356 مسابقات با شرکت 10 تیم آغاز که به سال 1357 نیز کشیده شد و استقلال بار دیگر بر سکوی اول تکیه زد. در سال 1368 اولین دوره جام حذفی باشگاه های والیبال ایران در زمان پرویز خاکی رئیس وقت فدراسیون والیبال انجام گرفت که استقلال تهران با غلبه بر تیم گنبد قهرمان شد.
از سال 1369 لیگ برتر والیبال با شرکت 10 تیم تحت عنوان جام فجر شروع شد و تا سال 1377 که با این نام انجام می شد هر سال تعداد تیم ها به صورت عجیبی زیاد یا کم می شد. 8 تیم، 14 تیم، 7 تیم، 9 تیم و… تا اینکه در سال 1383 مسابقات با حضور 18 تیم انجام شد.
قوانین و مقررات والیبال
▪ تعداد کل بازیکنان هر تیم: یک تیم ورزش والیبال متشكل از ۶ تا ۱۲ بازیکن میباشد كه از این تعداد یک نفر بازیکن لیبرو – ازاد است.
▪ تعداد بازیکنان داخل زمین: ۶ نفر.
▪ تعداد کل داوران: ۱۰ نفر( یک داور بالا، یک داور پایین و یک داور ذخیره- ۴ داور خط و یک داور خط ذخیره- یک نویسنده و یک کمک نویسنده.)
▪ اندازه زمین: طول زمین والیبال ۱۸ و عرض آن ۹ است.
▪ نِت (تور): برخورد توپ به لبه تور اشکال ندارد و خطا نیست.
▪ مقدار باد توپ: معمولاً با فشار انگشتان شصت بر روی توپ مشخص می شود.
▪ وزن و رنگ توپ: وزن توپ ۲۶۰ گرم است و تا ۱۰ گرم کمتر یا بیشتر اشکال ندارد و رنگ آن مخلوطی از زرد و آبی و سفید می باشد. (استاندارد فدراسیون جهانی)
▪ شروع بازی: شروع بازی به وسیله سکه توسط داور قرعه کشی می شود تا یک تیم زمین و تیم دیگر توپ را انتخاب کند.
▪ زمان بازی: ۵ گیم بصورت رالی، ۴ ست با نتیجه ۲۵ امتیاز و ست آخر با نتیجه ۱۵ امتیاز می باشد. (البته در مسابقات مدارس ۳ گیم می باشد.)
▪ تعداد استراحت: در امتیاز ۸ و ۱۶، اولین تیمی که به این امتیاز رسید یک استراحت فنی به مدت یک دقیقه به هر دو تیم داده می شود. هر تیم به غیر از استراحت فنی دارای ۲ استراحت ۲۰ ثانیه ای می باشد.
▪ روش تعویض بازیکنان: داور ابتدای خط یک سوم رو به تور می ایستد و همانجا بازیکن ورودی، تابلوی شماره تعویض را به بازیکن خود می دهد. (در قسمت یک سوم زمین)
▪ تعداد تعویض: هر تیم ۶ تعویض می تواند داشته باشد. مثلاً اگر بازیکن شماره ۵ به جای بازیکن شماره ۸ وارد زمین شد، در تعویض بعدی حتماً ۸ باید به جای ۵ وارد زمین شود (یک رفت و یک برگشت).
▪ شماره بازیکنان: از ۱ الی ۱۵ (البته در مسابقات جوانان شماره بالاتر اشکال ندارد).
▪ طریقه زدن توپ (سرویس): سرویس از پشت خط عرضی و با سوت داور زده می شود و باید توپ از دست جدا شود.
▪ پهنای خطوط: پهنای خطوط زمین والیبال ۵ سانتی متر می باشد.
▪ اخطار: برای اخطار داور کارت زرد به بازیکن نشان می دهد و یک امتیاز هم به تیم مقابل تعلق می گیرد و اگر سرویس هم داشته باشند به تیم مقابل واگذار می شود.
▪ اخراج و جریمه آن: داور کارت قرمز نشان ميدهد و بازیکن یک ست اخراج ميشود. و تیمی که اخراجی داشته، یک امتیاز از دست ميدهد و بازیکن اخراج شده باید روی صندلی پشت نیمکت ذخیره ها بنشیند.
▪ ارتفاع تور تا زمین: برای بزرگسالان در بخش مردان ۴۳/۲ متر و در بخش زنان ۲۴/۲ متر می باشد.
▪ بازی مساوی: نتیجه تساوی برای مسابقه والیبال وجود ندارد و اگر امتیاز هر دو تیم در یک ست ۲۴ یا ۱۴ شود، بازی ادامه خواهد داشت تا اینکه یک تیم با اختلاف ۲ امتیاز برنده شود.
▪ لیبرو: لیبرو بازیکنی است که رنگ پیراهنش با سایر هم تیمی هایش متفاوت است و تنها میتواند توپ را جمع کند و پاس بدهد ولی حق سرويس و آبشار را ندارد و تعویضش در ورقه نوشته نمی شود و هنگامی که در منطقه ۵ قرار داشت، موقع چرخش بیرون میرود و با بازیکن های مناطق ۱- ۶- ۵ میتواند تعویض شود.
▪ ابعاد تور: طول تور ۵/ ۹ و عرض آن ۱ متر است. و از سوراخ های مربع شکلی به ضلع ۱۰ سانتیمتر تشکیل شده است. پارچه ای از جنس کتانی به ضخامت ۵ سانتیمتر به لبه بالایی تور دوخته شده است.
ارتفاع تور از مرکز زمین 2. 43 متر است. تعيين ارتفاع تور براي خردسالان و نوجوانان به عهده مجمع ملي گذاشته ميشود. هر دو انتهای تور از زمین به یک فاصله هستند و نباید حتی ۲ سانتیمتر بالاتر از میزان برقرار باشند.
مناطق مربوط به زمین والیبال
– منطقه 2:قسمت زیر تور طرف راست زمین.
– منطقه 1:پشت منطقه 2 قسمت عقب زمین.
– منطقه 3:قسمت زیر تور وسط زمین.
– منطقه 6:پشت منطقه 3 زمین.
– منطقه 4:قسمت زیر تور طرف چپ.
– منطقه 5:پشت منطقه 4 در قسمت عقب زمین.
فواید بازی والیبال
پس از دانستن اینکه والیبال چیست نوبت به دانستن در مورد فواید این رشته ورزشی می باشد. بدنسازی والیبال یکی از مواردی می باشد که در کنار والیبال بازی کردن می توانید برای خود به ارمغان بیاورید. به عبارتی ساده تر در کنار والیبال می توانید مشغول فعالیت در رشته بدنسازی هم شوید و اندامی ورزیده برای خود بسازید که با قدرت می تواند تکنیک های این بازی را در زمین انجام دهد. پس در کنار والیبال می توانید به سراغ بدنسازی والیبال هم بروید و شاهد فواید بدنسازی والیبال در خود باشید.
شایع ترین و مهم ترین فواید این رشته ورزشی عبارت است از :
• افزایش حداکثر جذب اکسیژن در بدن
• افزایش کارایی قلب از طریق حجم خون پمپ شده در یک ضربان
• کاهش تعداد ضربان قلب
• کاهش فشار خون
• کاهش عوارض و احتمال مرگ و میر
• کاهش مقاومت عروقی برای عبور دادن جریان خون
• افزایش جریان خون
• افزایش و بهبود تحمل بدن در هنگام تمرین
• کاهش و یا از بین بردن چاقی
• افزایش قدرت عضلانی