حقیقت آن است که فناوری های نوین ارتباطی که اینترنت آخرین آنها میباشد، کنار خدماتی که برای سهولت ارتباط انسان در دنیای مدرن داشته اند ،آسیب های بسیاری را به جامعه بشری متحمل کردند که غیر قابل انکار است. هضم فرهنگ های اصیل بومی در فرهنگ صنعتی غرب یکی از بزرگترین جنایات فضای مجازی به جامعه بشری است. اینستاگرام به عنوان یکی از پرمخاطب ترین دستاوردهای اینترنت، توانسته با شدت بخشیدن به فرآیند امپریالیسم فرهنگی تاثیرات مخربی را بر سبک زندگی کشورهای مختلف بگذارد. در ادامه به مهمترین آثار مخرب این شبکه اجتماعی خواهیم پرداخت.
تاثیر منفی اینستاگرام بر زندگی شخصی و اجتماعی
صحبت از میزان تاثیری که اینستاگرام بر زندگی مردم گذاشته است، نیازمند تحقیقات علمی دقیقی است؛ ولی آنچه واضح است متاثر شدن زندگی روزگار ما از این شبکه اجتماعی، حتی برای آنها که در آن فعالیتی ندارند غیر قابل انکار است. در ادامه شایع ترین آسیب ها و اثراتی که شبکه های اجتماعی بر جامع گذاشته اند، اشاره می کنیم:
1- مدل شدن با هر قیمتی:
صنعت مدلینگ به صورت مستقیم به سه گروه از مردم گره خورده است. گروه اول صاحبان و سرمایه گذاران هستند. این گروه به صورت مداوم به دنبال پیدا کردن مدل های جدید و جذاب و عرصه محصولات خود برای کسب درآمد به واسطه آنها هستند. گروه دوم افرادی هستند که به عنوان مدل (آماتور و حرفه ای) در فضای تجاری شناخته می شوند. قشر سوم نیز مخاطبین این صنعت هستند. اینستاگرام به واسطه ویژگی های خاصی که دارد بستر مناسبی را برای گره خوردن (مرتبط) این سه قشر فراهم کرده است.
باید بدانیم که فرهنگ حاکم بر صنعت مدلینگ، فرهنگی مبتنی بر خواسته های پوچ انسان مدرن غربی است و ورود آن به جوامعی اصیل مانند جامعه ما که در پیشینه فرهنگی خود همواره به جامعه ای با ارزش و عفیف شناخته می شود، یک هنجار شکنی بزرگ تلقی می شود.
2- سطحی شدن افراطی:
گذر از فرهنگ فیزیکی به فرهنگ مجازی و هجوم بی سابقه اطلاعات در نهایت موجب سطحی شدن آدم های حاضر در فضای مجازی شده است. این مساله در اینستاگرام که دایه دار فرهنگ تصویری است بیشتر نمود پیدا کرده است. باید توجه داشت که تصاویر اینستاگرام جایگزین مناسبی برای تفریحات مفید از جمله مطالعه در اوقات فراغت نیستند.
بطور کلی تصویرمحوری افراطی اینستاگرام و به حاشیه رفتن متن در آن، و همچنین فاصله گرفتن مخاطبین از فضای مطالعه و نوشتن در سطحی شدن مخاطبین این شبکه اجتماعی تاثیر بسزایی کذاشته است.
3- نزدیک شدن به فرهنگ عوام یا همان توده های رسانه ای:
بخشی از اندیشمندان حوزه ارتباطات و جامعه شناسی معتقدند رسانه های نوین مردم را به توده تبدیل کرده اند. عوامی که هیچ آگاهی خاصی و اختیاری در انتخاب سبک زندگی خود ندارند و تحت تاثیر فضای رسانه ای عمر می گذرانند.
اینستاگرام قابلیت بزرگی را در اختیار افراد قرا داده است تا دست به تولیدگری بزنند. بسیاری از افراد که پیش از این به دلیل نداشتن سواد تولیدگری امکان حضور فعال در رسانه ها(از جمله سینما، تلویزیون، رادیو و روزنامه) را نداشتند در اینستاگرام به تولیدگران اصلی این شبکه اجتماعی تبدیل شده اند. باید در نظر داشت در فرآیند تولیدگری انبوه توسط افرادی که هیچ اطلاعی از فرآیند فرهنگ سازی ندارند و در فرهنگ غربی این شبکه اجتماعی غرق شده اند می تواند صدمات بزرگی به بدنه سبک زندگی بومی وارد کند.
4- در دسترس بی هنرها:
یکی دیگر از آسیب های بزرگ شبکه های اجتماعی تغییر معنای هنر توسط بی هنرها است! یکی از تاثیراتی که عوام تولیدگر در فضای اینستاگرام می گذارند تولید آثار فاقد ارزش هنری است ولی به دلیل تعداد بالای بازخوردی که می گیرند این آثار در فرآیندی عجیب به آثار هنری تبدیل می شوند!
تعداد بالای بازخوردهایی که در فضای شبکه های اجتماعی نظیر اینستاگرام بدست می رسد از طرفی خود تولیدگر را در فرآیندی تلقین وار در این فکر فرو می برد که تولید آثارشان ارزش هنری دارد. از طرفی دیگر برخورد سایر مخاطبین عامه نیز که درکی از هنر به معنای واقعی آن ندارند با واکنش دیگران آنها را به این باور می رساند که آثاری که لایک و کامنت بالایی داشته باشند، ارزش هنری بالایی نیز دارند.