کشتی یکی از قدیمی‌ترین و فراگیرترین ورزش‌های دنیا است و احتمالاً در دوران ماقبل تاریخ با تغییر شکل در جنگ‌های تن‌به‌تن و جایگزین کردن مرگ یا صدمات شدید با یک پیروزی نمادین ایجاد شده‌است. شواهد بسیاری از حضور کشتی در تمامی تمدن‌های آغازین بشری وجود دارد. البته اولین بار در یونان باستان به یک ورزش واقعی تبدیل و در سال ۷۰۴ پ. م وارد المپیک شد. در المپیک باستان قهرمان کشتی پس از قهرمان پرتاب دیسک مهمترین پهلوان یونان شمرده می‌شد. داستان رقابت اودیسه و آژاکس که هومر در ایلیاد روایت کرده‌است از قدیمی‌ترین و باشکوه‌ترین داستان‌های مربوط به کشتی است.
کشتی بانوان مانند کشتی مردان رشد کرده و تفاوتی از جهت پیشرفت آن در ابتدا نداشته است اما در دوران مدرن قدری از کشتی مردان عقب‌تر افتاده است.
سبک‌های متنوعی از کشتی در کشورهای مختلف دنیا تمرین می‌شود. از مهمترین سبک‌های ملی و محلی کشتی میتوان به انواع کشتی با کمربند شامل گلیما در ایسلند، شوینگن در سوئیس، گوراش در آسیای میانه و نیز سومو و جوجیتسو در ژاپن، و سامبو در روسیه اشاره کرد.
تقریباً تمام کشورهای دنیا دو سبک المپیکی کشتی یعنی کشتی فرنگی و کشتی آزاد را پذیرفته‌اند، تفاوت این دو در آن است که در کشتی فرنگی، که بیشتر در اروپای قاره‌ای محبوب است، گرفتن پائین کمر و استفاده از پا ممنوع است اما در کشتی آزاد کشتی‌گیران اجازه همین اعمال را دارند. مسابقات این دو رشته زیر نظر اتحادیه جهانی کشتی برگزار می‌شود.
ورزش کشتی چیست؟
ورزش کشتی یکی از قدیمی ترین و فراگیر ترین ورزش های دنیا می باشد و همان طور که در تاریخچه ورزش کشتی بیان شد در دوران ما قبل تاریخ هم وجود داشته است. چون شواهد زیادی از ورزش کشتی در تمامی تمدن ها پیدا شده که بر وجود این ورزش در زمان های بسیار دور تاکید دارد. برای اینکه بهتر بدانید کشتی چیست باید بگوییم که کشتی ورزشی می باشد که دو انسان به طور کاملا غیر مسلحانه با یکدیگر گلاویز می شوند.
به همین منظور هر یک از این افراد برای به زمین زدن دیگری یا بی تعادل کردن دیگری تلاش می کنند تا برنده میدان شوند. این رشته ورزشی به عنوان یک رشته ورزشی رزمی در تمام دنیا شناخته شده که مسابقه های آن بر روی یک تشک گرد انجام می شود. هر یک از افرا با انجام حرکت های مختلف و با رعایت اصول این رشته ورزشی باید تلاش کنند تا حریف شان جوری ضربه فنی شود که امتیاز کافی برای برنده شدن را به دست آورد.
کشتی آزاد
کشتی آزاد همانند کشتی فرنگی می باشد اما هدف اصلی آن چسباندن شانه حریف به تشک می باشد تا منجر به ضربه فنی یا همان برد سریع شود. در کشتی آزاد هیچ فردی اجازه گرفتن پای حریف را ندارد و باید از پای خود به تنهایی استفاده کند.
براساس قوانینی که برای کشتی آزاد توسط مقررات بین المللی تعیین شده است هر کشتی گیر مجاز به هر گونه گرفتن، ضربه زدن و پرتاب کردن ملایم حریف می باشد در صورتی که این موارد سلامت حریف را به خطر نیندازد. همچنین در کشتی آزاد استفاده حرکاتی مانند لگد زدن، مشت زدن، کله زدن و گرفتن دوبنده ممنوع است و نقض هر یک از قوانین منجر به اخطار دادن به کشتی گیر می شود که با گرفتن سه اخطار کشتی گیر از ادامه مسابقه محروم خواهد شد.
کشتی فرنگی
کشتی فرنگی نیز یکی دیگر از انواع کشتی می باشد که در سده نوزده میلادی در کشور فرانسه ابداع شد. در کشتی فرنگی هیچ فردی حق استفاده از پای خود برای به زمین زدن حریف ندارد و همچنین گرفتن پایین کمر حریف به طور کلی در کشتی فرنگی ممنوع می باشد.
قوانین و مقررات کشتی فرنگی طبق مقررات بین المللی همانند کشتی آزاد می باشد و هیچ فرقی در انجام درست یا انجام غلط آن ندارد. همچنین در کشتی فرنگی هر حرکت و ضربه این که سلامتی فرد حریف را به خطر بیندازد ممنوع است و در صورت انجام آن مجازات خواهید شد.
اصطلاحات تخصصی :
بار انداز :
در شرایطی که حریف را خاک کرده ایم ، با کمک گرفتن از دو دست خود ، که آن ها را روی سینه های او قرار داده ایم ، او را بتابانیم ( 180 درجه بچرخانیم ) و دوباره در خاک قرار دهیم . در صورتی که هنگام اجرای فن بار انداز ، کتف حریف در هنگام تاباندن به زمین بخورد ، اجرا کننده ی فن صاحب دو امتیاز می شود اما اگر کتف او به زمین نخورد ، اجرا کننده یک امتیاز کسب می کند .
فتیله پیچ :
با قرار دادن دست های خود در بین پاهای حریف ، او را بتابانیم . این حرکت یک امتیاز دارد.
کول انداز :
با دستان خود دست های حریف را بگیریم و در حالی که پشتمان به اوست ، با کشیدن دست هایش حریف را از بالای شانه های خود روی زمین بیندازیم . حداقل امتیاز کول انداز 2 است اما اگر پشت حریف در هنگام سرنگون شدن به زمین بخورد ، سه امتیاز کسب می کنیم .
یک خم:
گرفتن یک پای حریف به شکلی که پای وی را کاملا در اختیار داشته باشیم . پس از گرفتن « زیر یک خم » معمولا حریف به خاک می رود و ما یک امتیاز می گیریم .
دو خم :
گرفتن دو پای حریف به شکلی که کاملا با تسلط این کار را کرده باشیم . گرفتن « زیر دو خم » می تواند منجر به اجرای فنونی شود که تا 3 امتیاز نصیب انجام دهنده ی فن می کنند .
پل شکن :
خارج شدن از حالت پل است . هرگاه کشتی گیری که به پل رفته است ، با گود کردن ( خم کردن ) کمر و قرار دادن سر بر روی زمین ، خود را از حالت پل نجات دهد ، از پل شکن استفاده کرده است .
عقربک :
هنگامی که حریف در حال چرخاندن ما و انجام دادن فن « بار انداز » است ، اگر با کمک گرفتن از پاهای وی و گرفتن بدنش از اجرای فن او جلوگیری کنیم و با بر هم زدن تعادلش ، وی را در خطر امتیاز دادن قرار دهیم ، از فن « عقربک » استفاده کرده ایم .
درخت کن :
با استفاده از زیر دو خم ، حریف را به طور کامل از زمین بلند کنیم .
از دیگر فنون کشتی می توان به پیچ پیچک ، کنده کشی ، تندر ، بزکش و سربندوپی ، فیتو ، زشت و زیبا ، سروته یکی و پلنگ شکن اشاره کرد .
خاک کردن :
نشاندن حریف روی تشک به شکلی که حداقل سه عضو بدن او روی تشک قرار گیرند ؛ مثلا دو دست و پاها .
سر پا :
اگر یکی از کشتی گیرها در خاک باشد و کشتی گیر دیگر نتواند هیچ فنی روی او اجرا کند ، داور دستور سرپا می دهد . در این شرایط ، دو کشتی گیر باید در مرکز تشک از نو رو در روی هم قرار گیرند .
پل زدن ( رفتن به پل ) :
کشتی گیر به گونه ای تعادل رقیب را به هم میزند که پشت وی در آستانه ی تماس با تشک قرار می گیرد اما شانه هایش تشک را لمس نمی کنند ؛ به این حالت ، « بردن حریف به پل » می گویند .
قوانین کشتی :
زمان:
در مسابقات جوانان و بزرگ سالان ، دو زمان سه دقیقه ای برای هر مسابقه در نظر گرفته می شود و کشتی گیران در بین این دو زمان ، 30 ثانیه استراحت می کنند . در رقابت های نوجوانان و نونهالان ، رقابت در دو زمان دو دقیقه ای انجام می شود . در پایان دو زمان مسابقه ، کشتی گیری که در مجموع امتیاز بیشتری به دست آورده باشد ، برنده رقابت خواهد شد .
امتیاز :
در هر دو رقابت کشتی آزاد و فرنگی ، در صورتی که یک کشتی گیر با اختلاف 7 امتیلز از رقیب خود پیش افتد ، کشتی قطع شده و او برنده ی مسابقه اعلام می شود .
اگر یک کشتی گیر در یکی از دو زمان مسابقه یک فن 5 امتیازی یا دو فن 3 امتیازی اجرا کند ، کشتی قطع شده و وی برنده ی مسابقه اعلام می شود.
اگر کشتی گیری در اجرای فن ناموفق باشد و وقتی حریف او در خاک قرار گرفته است ، بدون هیچ تحرکی به کار ادامه دهد ، کشتی قطع می شود و به هیچ یک از دو نفر ، امتیازی تعلق نمی گیرد .
در هر دو کشتی آزاد و فرنگی خاک کردن رقیب ، یک امتیاز برای اجرا کننده ی فن خواهد داشت .
کشتی گیری که از اجرای فن حریف فرار کند و به بیرون تشک برود ، به حریف او دو امتیاز می دهند .
اخطار در کشتی فرنگی :
اولین اخطار به کشتی گیر کم کار به صورت شفاهی اعلام می شود . این تذکر را باید داور وسط به رئیس تشک و هیات ژوری اعلام کند .
وقتی کشتی گیری اخطار دوم را دریافت می کند ، حریف او می تواند انتخاب کند که مسابقه در خاک ادامه یابد یا سر پا . در حالت خاک ، کشتی گیر مهاجم می تواند انتخاب کند که در پشت حریف خود قرار گیرد یا از کنار وی ، اقدام به بلند کردن حریف نماید .
در اخطار سوم ، یک امتیاز به کشتی گیر مهاجم داده می شود و او تصمیم می گیرد که مسابقه در خاک ادامه یابد یا سر پا .
اگر کشتی گیری اخطار چهارم را دریافت کند ، حریف وی برنده خواهد شد .
در صورتی که مسابقه ای با نتیجه 0 _ 0 به پایان برسد ، کشتی گیری که آخرین اخطار کم کاری را گرفته است ، بازنده خواهد شد . البته برای آنکه مسابقه بدون رد و بدل شدن امتیاز به پایان نرسد ، به داوران توصیه شده است که پس از گذشتن یک دقیقه از جریان مسابقه ، کشتی گیر کم کار را مشخص کنند و به او اخطار دهند .
روش برد و باخت
1- ضربه فنی: در این وضعیت کشتی گیر تیز و برنده در جدول مسابقه ها 4 امتیاز و بازنده 0 خواهد گرفت.
2- در صورتیکه کشتي گيري رقیب خود را با تفاوت 10 امتیاز ببرد به برنده 4 امتیاز و به بازنده اگر امتیاز فنی داشته باشد 1 امتیاز اگر امتیاز فنی نداشته باشد 0 امتیاز تعلق میگیرد .
3- در صورتیکه کشتي گيري رقیب خود را با تفاوت کم تر از 10 امتیاز ببرد به برنده 3 امتیاز و به بازنده 1 امتیاز در جدول خواهد گرفت.
ولی اگر کشتی گیر بازنده امیاز فنی نداشته باشد به برنده 3 امتیاز و بازنده 0 تعلق خواهد گرفت.
قوانین کشتی
بر مبنای قوانین بین المللی هرگونه گرفتن، ضربه زدن و پرتاب کردن آرام رقیب جایز است. ولی هر نوع گرفتنی که زندگی یا سلامتی اعضای رقیب را به خطر بیندازد مثل گرفتن گلو ممنوع است. همچنين استفاده از لگد، مشت، کله زدن و گرفتن دوبنده ممنوع است. نقض قانون منجر به گرفتن اخطار به کشتی گیر ميشود و سه اخطار کشتی گیر را از ادامه رقابت محروم ميکند . در هنگام نقض شدید قوانین، کشتی گیر را میتوان بیدرنگ از مسابقه اخراج کرد.
مسابقه ها می بایست روی تشک کشتی که حداقل ۹ متر قطر دارد برپا شود.
ورزش کشتی با شرایط و خصوصیات و قوانین خاص هر ناحیه و منطقه از کشور انجام شده است و قواعد و آداب و رسوم محلی هر منطقه در این رشته ورزشی تأثیر فراوانی داشته است. از مشهورترین کشتی‌های مناطق ایران میتوان به کشتی‌های زیر اشاره کرد:
۱. کشتی لوچو: از ورزش های محبوب روستاهای مازندران است و چون جایزه کشتی‌گیران را بر نوک یک چوب در وسط میدان آویزان می‌کنند به آن لوچو گویند. جایزه؛ قواره پارچه، شال و ترمه و گاهی گاو یا گوسفند است که به همان چوب وسط میدان بسته می‌شود.
۲.کشتی با چوخه: این کشتی در سراسر خراسان به ویژه قوچان، فریمان و اسفراین، رواج دارد و در فضای آزاد به اجرا در می‌آید.
۳. کشتی گیله مردی: این کشتی چند صد سال است که در استان گیلان رواج دارد. در این کشتی هر جای بدن حریف با زمین تماس پیدا کند شکست خورده است. در این کشتی، علاوه بر کشتی گرفتن، ضربات با مشت نیز وجود دارد و کشتی گیران گیله مرد تنها یک شلوار تنگ استفاده می کنند و جایزه آن گاو، گوسفند، پارچه و... است و بعد از افتادن حریف، برنده به طرف تماشاچیان می‌رود و با پریدن به بالا از تماشاچیان طلب پاداش می کند.
۴. کشتی زوران پاتوله در کردستان
۵. کشتی لری در لرستان
۶. کشتی جنگ (یا زوران) در منطقه الیگودرز
۷. کشتی بغل به بغل در قزوین
۸. کشتی آشیرما در آذربایجان شرقی
۹. کشتی گرش در مناطق ترکمن نشین
۱۰. کشتی عربی در میان ایلات و عشایر خوزستان
۱۱. کشتی کمربندی در اصفهان
۱۲. کشتی لشکرکشی در یزد
۱۳. کشتی کج گردان در سیستان و بلوچستان به ویژه در روستاهای شهرستان زابل
۱۴. کشتی دسته بغل در استان فارس یه ویژه منطقه ارسنجان
همگی این کشتی های محلی زمینه‌ساز این ورزش است که در زندگی و سنت‌های ما ایرانیان به قدری ریشه دوانیده که تبدیل به یک ورزش ملی شده است.
در اخر با فواید کشتی اشنا شوید
پس از دانستن برخی از مهم ترین قوانین کشتی که فرد کشتی گیر حین بازی باید انجام دهد نوبت به کسب اطلاعات در خصوص فواید این رشته ورزشی جذاب و هیجانی برای بدن کشتی گیران می رسد. با دانستن فواید این رشته ورزشی بی شک مشتاق تر از قبل به دنبال فعالیت در این رشته ورزشی خواهید رفت. به همین دلیل ما در ادامه همانند قوانین کشتی مهم ترین فواید این رشته ورزشی را هم مطرح کرده ایم که عبارت هستند از :
• افزایش اعتماد به نفس
• افزایش قدرت بدن
• تقویت قدرت اعتدال
• افزایش انعطاف پذیری
• افزایش سوخت و ساز بدن
• تقویت مفاصل
• بهبود خواب
• رهایی از افسردگی و استرس