زمانهای بسیار دور و ماقبل تاریخ زمان و روند شکل گیری دقیق پاتیناژ نامعلوم است .شواهد باستان شناسی از اسکیتهای بدوی ساخته شده از استخوان جانوران در نقاط سردسیری چون روسیه، اسکاندیناوی، بریتانیا، هلند، آلمان و سویس نشان میدهد که انسانها در زمانهای دور نیز از این روش سریع و ساده برای عبور از مناطق بزرگ و یخ زده استفاده میکرده اند. ورزش پاتیناژ در قرون گذشته در کشورهای هلند و انگلستان جایگاهی خاص و ویژه ای داشته و ورزش مورد علاقه مردم این دو سرزمین در زمستان بوده است. قدیمی ترین مدرک جهان درباره پیدایش ورزش پاتیناژ به یک راهب اهل کانتربوری به نام ویلیام فیتز استفن که در لندن بین سال های 1175 تا 1118 زندگی می کرد، برمی گردد.
اولین تصویرپاتیناژ در یک اثر هنری در قرن پانزدهم و توسط یوهانس بروگمن هلندی تصویر شده است .
شواهد باستان شناسی از اسکیتهای بدوی ساخته شده از استخوان جانوران در نقاط سردسیری چون روسیه، اسکاندیناوی، بریتانیا، هلند، آلمان و سویس نشان میدهد که انسانها در زمانهای دور نیز از این روش سریع و ساده برای عبور از مناطق بزرگ و یخ زده استفاده میکرده اند.
رشته ورزشی پاتیناژ در ایران
قدمت این رشته ی ورزشی در ایران حدود 50 سال است. 40 سال پیش به بهانه بازی های آسیایی تهران اولین سالن پاتیناژ در سالن 12 هزار نفری مجموعه ورزشی آزادی راه اندازی شد اما هزینه های بالای تجهیز و نگهداری از سالن های پاتیناژ باعث شد این سالن استاندارد هم تغییر کاربری بدهد.
پس از سال ها دوباره یک سالن پاتیناژ استاندارد در ایران با حضور مسئولان وزارت ورزش، اداره کل ورزش و جوانان استان تهران و فدراسیون اسکی در مجموعه تندرستی آرامیس برای آنهایی که به ورزش های یخی علاقمند هستند ، افتتاح شد.
شش سال پیش طرح اولیه ساخت نخستین سالن استاندارد پاتیناژ در ایران روی کاغذ آمد اما تحریم ها علیه ایران، این کار را به تاخیر انداخت. راه اندازی این سالن حدود یک میلیون و 600 هزار یورو هزینه دربرداشت که می تواند سرآغازی برای رشد و توسعه ورزش های یخی در ایران باشد.
ورزش پاتیناژ چیست؟
یخ‌ماله یا پاتیناژ نام نوعی ورزش است که با اسکیت روی یخ انجام می‌شود.پاتیناژ را می‌توان به صورت پاتیناژ تک‌نفره و دونفره و گروهی انجام داد.
این ورزش از زیباترین ورزش‌هاست و شامل کشش و حرکت بدن همراه با حفظ تعادل می‌باشد.پاتیناژ را می‌توان در سالن‌های پوشیده انجام داد و نیز در کشورهایی که زمستان‌های پربرف دارند از جمله در کانادا و روسیه این ورزش در پیست‌های باز هم انجام می‌شود.
اسکیت روی یخ به انگلیسی (Ice skating) و به فرانسوی (patinage sur glace) یخ ماله حرکت بر روی یخ با استفاده از کفش‌های اسکیت یخ است و می‌تواند به منظور حمل و نقل، سرگرمی و یا به عنوان ورزش صورت پذبرد، همچنین ممکن است بر روی یخ‌های طبیعی (همانند دریاچه‌های یخ‌زده) و با یخ‌های مصنوعی و ساختگی انجام پذیرد، همینطور در سالن‌های سرپوشیده ویژه و یا فضای باز و خارج از سالن قابل انجام است.
یخ‌ماله یا پاتیناژ نام نوعی ورزش است که با اسکیت روی یخ انجام می‌شود.
پاتیناژ را می‌توان به صورت پاتیناژ تک‌نفره و دونفره و گروهی انجام داد. این ورزش از زیباترین ورزش‌هاست و شامل کشش و حرکت بدن همراه با حفظ تعادل می‌باشد.پاتیناژ را می‌توان در سالن‌های پوشیده انجام داد و نیز در کشورهایی که زمستان‌های پربرف دارند از جمله در کانادا و روسیه این ورزش در پیست‌های باز هم انجام می‌شود.
کفش پاتیناژ :
تحقیقات نشان می دهد که یخ در دمای ۷- درجه سانتی گراد از کمترین میزان اصطحکاک برخوردار است به همین دلیل تمامی پیست های سر پوشیده پاتیناژ سیستم خود را بر مبنای این درجه تنظیم می کنند . اگر این ورزش در سالن مخصوص اسکیت برگزار شود احتمال خطر آسیب دیدگی برای اسکیت بازان کم می شود اما پیست های فضای باز که در دریاچه ها صورت می گیرد ، خطرات جدی با خود به همراه دارد .
سقوط از میان یخ ها به داخل آب بسیار سرد از اتفاقات بسیار خطرناک در این رشته ورزشی است . این حادثه می تواند موجب آسیب دیدگی شدید و یا حتی مرگ انسان در اثر شوک ، غرق شدن و یا سرمازدگی شود . بیرون آمدن از آب و بازگشت به یخ تقریباً کاری غیرممکن است زیرا لبه های یخ به طور مداوم می شکنند و کفش ها به دلیل خیسی سنگین می شوند و فرد را به زیر آب می کشند .
خطرات ناشی از پاتیناژ
ورزش پاتیناژ دارای دو خطر جدی و عمده است که عبارتند از:
• یکی از مرسوم‌ترین خطرات در این رشته، سقوط فرد بر روی یخ است که کیفیت آن به شرایط یخ، سرعت ورزشکار و همین طور مهارت و تجربه او بستگی دارد. عموما چنین اتفاقی برای افراد تازه کار و بی‌تجربه می‌تواند آسیب‌رسان باشد که البته کمتر پیش می‌آید که آنها دچار آسیب‌های جدی شوند.
• دومین و خطرناک‌ترین اتفاقی که ممکن است برای یک ورزشکار هنگام اجرا رخ دهد، شکست یخ یا سقوط ورزشکار به داخل آب باشد که البته این خطر تنها برای افرادی است که در فضای باز و پیست‌های طبیعی پاتیناژ به این ورزش روی می‌آورند. این اتفاق می‌تواند آسیب‌های جدی برای افراد ایجاد کند که ایست قلبی در اثر شوک، سرمازدگی، غرق شدن و… نمونه‌هایی از آسیب‌های موجود در این شرایط است. شکسته شدن متداول لبه‌های یخ، سنگینی لباس زمستانی ورزشکار در اثر خیس شدن، گم کردن حفره برای بازگشت به سطح یخ همگی اتفاقانی هستند که حتی ممکن است ورزشکار را به دامان مرگ بکشانند.
ورزشهای بر مبنای پاتیناژ تعدادی از مهمترین رشته های ورزشی با مبنای پاتیناژ از این قرارند:
• پاتیناژ نمایشی یا Figure Skating ورزشی است که در آن افراد به صورت تک، دو نفره یا گروهی به انجام حرکات پرشی، سرعتی و تعادلی میپردازند و معمولا این حرکات را متناسب با یک قطعه موسیقی انجام میدهند
• هاکی روی یخ یا Ice hockey یک ورزش تیمی است که در آن اعضای هر تیم کوشش میکنند یک گوی مخصوص را به کمک چوبدستیهایی با لبه برگشته، به دروازه حریف وارد کند. چوب دستیهای این ورزش متناسب با راست دست یا چپ دست بودن بازیکن ساخته میشوند.
• پاتیناژ سرعتی یا Speed skating ورزشی است که شرکت کنندگان باید مسافت مشخصی را با سرعت بیشتر طی کنند.
• پاتیناژ نوردیک یا Tour skating ورزشی سرگرم کننده است که عامل زمان در آن مطرح نیست و شرکت کنندگان مسافتهای زیادی را بر روی یخ طبیعی پاتیناژ میکنند.