تاریخچه سوارکاری
سوارکاری ورزشی بسیار قدیمی است که از دیرباز به منظور جنگیدن یا پیام‌رسانی به افراد آموزش داده می‌شد. تاریخ رام کردن اسب هنوز به درستی شناخته نشده‌است. باستان‌شناسان با توجه به قدیمی‌ترین آثار بر جای مانده از پیشینیان در رابطه با رام کردن اسب‌ها، معتقدند که اولین اسب‌های اهلی به بیش از سه هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردند. قبل از آن اسب به منظور تهیهٔ غذا شکار می‌شده‌است.
البته باستان‌شناسان در بعضی نقاط از اروپای شرقی دهنه‌هایی پیدا کرده‌اند که به شش هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردند. این نشان می‌دهد که انسان از آن زمان سعی داشته‌است که اسب را رام کند و از آن بهره ببرد، ولی به دلیل سرعت آن در فرار موفق نشده‌است. قدیمی‌ترین آثار در اروپای شرقی، شمال قفقاز و آسیای مرکزی یافت شده‌اند.
قبل از آن که اسب توسط انسان رام شود، مردم از ارابه استفاده می‌کردند و آن‌ها را به حیواناتی از چون گاو یا الاغ وحشی می‌بستند. بستن ارابه به اسب‌های کوتاه قد خیلی دشوار نبود، در حالی که سوار شدن بر کمر اسب باعث وحشت و رم کردن آن می‌شد.
مهار و تربیت کردن اسب‌ها در زندگی مردم اوراسیا تحول و تأثیرات فراوانی به دنبال داشت. در حالی که در گذشته طی کردن مسافت‌های طولانی غیرممکن به نظر می‌رسید، انسان توانست به کشف سرزمین‌های جدید و کشور گشایی بپردازد. کم‌کم وسایلی برای هدایت و تسلط بیشتر بر اسب مانند زین و رکاب (که از اختراعات چینی‌ها می‌باشند) ساخته شدند و در اختیار سوارکاران قرار گرفتند.
تربیت و پرورش اسب نیز، به خصوص در خاورمیانه اهمیت بسیاری یافت و صحرانشینان این مناطق به پرورش و نگاه‌داری اسب‌های اصیل عربی پرداختند. سوارکاری تا اواخر قرن پانزدهم، بیشتر در جنگ‌ها معمول بود. البته در بعضی از کشورها مانند ایران باستان، به‌عنوان ورزش و سرگرمی نیز مورد توجه قرار می‌گرفت (مانند بازی چوگان)، ولی جنبهٔ هنری آن از اواخر قرن پانزدهم میلادی به بعد اهمیت یافت. سرانجام در اواخر قرن نوزدهم، با پیشرفت صنعت و جایگزین کردن اسب‌ها توسط ماشین‌آلات، سوارکاری جنبهٔ ورزشی و سرگرمی که امروزه مشاهده می‌شود را به خود گرفت.
شاخه‌های مختلف سوارکاری (اسب سواری(
سوارکاری (اسب سواری) شاخه‌های متعددی دارد که به‌طور کلی در دو دسته قرار می‌گیرند:
مسابقات اسب‌دوانی
این مسابقات از دوران قدیم در بسیاری از تمدن‌ها همچون یونان و روم باستان وجود داشته‌است. مسابقات یورتمه و تاخت از مسابقات رایج اسب‌دوانی هستند.
← مسابقات یورتمه (سوار بر اسب یا ارابه)
در آن‌ها هدف نفر اول رسیدن به خط پایان است، بدون این که اسب با سرعت گرفتن شروع به تاختن کند. تاختن اسب باعث حذف شدن سوارکار از دور مسابقه می‌شود.
← مسابقات تاخت
در آن‌ها نیز هدف اول رسیدن به خط پایان است، اما این بار با تاخت. مسافت این مسابقات بین ۲٫۴۰۰ و ۱٫۶۰۰ متر است. نوعی دیگر از مسابقات تاخت، همراه با مانع است و اسب باید از روی آن‌ها بپرد. مسافت این مسابقات با توجه به نوع مانع‌ها متفاوت است.
← مسابقات ارابه‌رانی
معمولاً دارای سه مرحله هستند: مرحلهٔ درساژ (که در آن شیوه و جذابیت نمایش و رفتار و حرکات اسب سنجیده می‌شود)، مرحلهٔ ماراتون (که امتحانی زمان‌بندی شده‌است و از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده‌است و معمولاً دارای موانعی طبیعی یا مصنوعی است.
در آن مهارت، توانایی جسمی و سرعت اسب سنجیده می‌شود) و مرحلهٔ آخر که عبارت است از حرکت در راه‌هایی که از اطراف، توسط توپ‌هایی (یا چیزهای دیگری) محدود شده‌است. گذشت وقت مجاز یا افتادن توپ باعث از دست رفتن امتیاز می‌شود. تعداد اسب‌هایی که ارابه را می‌کشند به نوع مسابقه بستگی دارد و به جز در مواردی خاص، بیش از چهار عدد نیستند.
← درساژ
(حرکات نمایشی اسب‌های تربیت‌شده)، که در آن کیفیت ارتباط میان سوارکار و اسب سنجیده می‌شود. این مسابقات در زمین‌هایی مستطیل‌شکل به طول ۶۰ متر و عرض ۲۰ متر برگزار می‌شوند، و سوارکاران به ترتیب در زمین حاضر شده و برنامه‌های خود را اجرا می‌کنند. این برنامه‌ها می‌توانند مشخص‌شده یا آزاد باشند.
داوران بر اساس تکنیک و دقت سوارکار و همچنین اطاعت و حرکات اسب و ارتباط میان آن دو، قضاوت کرده و بین صفر تا ده امتیاز می‌دهند. سوارکار باید سعی کند حرکاتش برای هدایت اسب تا حد امکان مخفی باشد و دیده نشود، به‌طوری‌که احساس شود ارتباط میان آن دو توسط تِلِپاتی انجام می‌گیرد. این کار ممکن است به نظر تماشاگران بسیار آسان بیاید، در حالی که نتیجهٔ تلاش چندین سال می‌باشد.
← پرش با اسب
از متداول‌ترین مسابقات سوارکاری در جهان می‌باشد و مشابه مسابقات درساژ و استقامت است.
← مسابقات استقامت
هدف از آن‌ها طی کردن مسافتی طولانی (بین ۲۰ تا ۱۶۰ کیلومتر) در یک (و گاهی دو) روز است. اسب‌های عرب از بهترین نژادها برای این نوع مسابقات هستند، زیرا جثه‌ای کوچک و مقاوم در برابر گرما و تمرینات سخت دارند. اسب‌های انگلیسی نیز به دلیل سرعتشان در این زمینه مورد توجه بسیاری قرار می‌گیرند.
کلیات ورزش سوارکاری
(1پرش با اسب نوعی امتحان برای اسب و سوارکار در مسیری پر از مانع است که در طی آن مهارت و اطلاعات اسب و قدرت سوارکار سنجیده می شود
(2سوارکاردر طی یک مسابقه ممکن است به خاطر ارتکاب خطاهای مختلف، جریمه شود. بنابراین برنده مسابقه بر اساس نوع مسابقه سوارکاری که کمترین خطا و یا کمترین زمان و یا بیشترین امتیاز را کسب کرده انتخاب می شود.
(3منظور از مسابقات پرش با اسب ایجاد علاقه برای سوارکار و تماشاچی است .
(4یکسان بودن شرایط مسابقه برای کلیه شرکت کنندگان ضروری است و تهیه و چاپ قوانین و اجراء دقیق آن در حین مسابقه راه رسیدن به این هدف می باشد .
(5 در بازی های المپیک قهرمانی جهان اسب های شرکت کننده حداقل 8 سال سن دارند واسب های شرکت کننده در کلیه مسابقات بین المللی دیگر باید حداقل دارای 6 سال سن باشند.
فواید اسب سواری
• آگاهی از بدن
• تفکر سریع
• جهت گیری مناسب
• افزایش حجم عضلات
• تمرینات ذهنی
• قدرت تعادل
• آگاهی بدن
• تفکر سریع
اصطلاحات اسب سواری چیست؟
• چهار نعل : چهار نعل یکی از اصطلاحات اسب سواری می باشد که به حرکت اسب با بالا ترین سرعت ممکن می گویند.
• یورتمه : حالتی بین دویدن و راه رفتن است می باشد که به شکل کاملا ملایم و آرام است.
• ساز و برگ : ساز و برگ یکی دیگر از اصطلاحات اسب سواری می باشد که شامل زین، رکاب، مهمیز و دهنه اسب است.
• رکاب : دو حلقه آهنی است که با تمسه محکم به زین اسب بسته می شود و برای بالا رفتن سوارکار به پشت اسب است.
• چابک سوار : یکی از اصطلاحات اسب سواری است که به سوارکار ماهر در مسابقه های اسب سواری کورس می گویند.
• اسپریس : میدان یا همان پیست اسب سواری می باشد که اسب در آن می دود.
• کورس : کورس اصطلاحی می باشد که در آن اسب ها در یک ردیف قرار می گیرند تا مسابقه را همزمان شروع کنند.
• نعل : قطعه ای آهنی به شکل هلالی می باشد که با میخ به سم اسب وصل می شود تا حین برخورد با اشیاء آسیب نبیند.
• مهمیز : مهمیز یکی از اصطلاحات اسب سواری است که قطعه می باشد و به پاشنه کفش سوارکار وصل می شود تا اسب حرکت کند.
• زین : پارچه ای ضخیم و چرمی است که بر گرده ی اسب قرار داده می شود تا سوارکار به راحتی بر روی اسب بنشیند.
• دهنه : دهنده نام قطعه ای می باشد که در دهان اسب قرار می گیرد تا سوارکار آن را در دست بگیرد و دستورات لازم را به اسب بدهد.
وسایل اسب سواری چیست؟
• کلاه: یکی از ابتدایی ترین و مهم ترین وسایل اسب سواری کلاه می باشد. کلاه سوارکاران در مسابقه های این رشته ورزشی باید گرد، لبه دار و مقاوم به ضربه باشد تا حین سقوط آسیب کمتری به آن ها برسد.
• چکمه: یکی دیگر از وسایل اسب سواری چکمه می باشد. سوارکاران باید در مسابقه ها چکمه های بلند تا زیر زانو بپوشند تا حین زمین افتادن آسیبی به پاهایشان نرسد.
• لباس: یکی دیگر از وسایل اسب سواری مورد نیاز برای سوارکار لباس مناسب می باشد. لباس مناسب برای سوارکاری شلوار های کشی تنگ و چسبان می باشد تا دست و پا گیر فرد نباشد.
اصول اسب سواری
اصول اسب سواری و سوار کاری راه و روش خیلی ساده ای دارد .
وقتی می خواهیم این ورزش را شروع کنیم، به دنبال یافتن حالتی برای نشستن روی اسب هستیم تا تعادلمان روی زین حفظ شود . برای این کار باید خطی صاف و مستقیم از گوش به سرشانه، به لگن و به پاشنه پا ایجاد شود تا بتوانیم صاف بنشینیم و هنگام نگاه به سوارکارباید بتوانیم این خط توسط بدن او را ببینیم.
اگرپایش کمی جلو بیاید سوارکار حس میکند در حال افتادن از پشت زین است واگر پا بیش از حد عقب برود حس میکند در حال افتادن از جلواست .
برای سوارکاری یک خط صاف دیگر از آرنج سوارکار تا دهان اسب باید ایجاد شود که این خط اسب را کنترل کرده و منظور سوارکار را به او می رساند . اگر اسبی که میرانید قوی یا ضعیف باشد،باید حالت خود را حفظ کنید و برای هر حرکتی که ممکن است از او سر بزند آماده باشید .
برای شروع سوارکاری ، سوارکار باید پاهایش را کمی جمع کند تا راه رفتن سبک و نرم آغاز شود. پاشنه پا راه ارتباطی بین سوارکار و اسب است که او را به جلو هدایت کرده و قدرت او را به کار می اندازد . اگر سوارکار دو پاشنه را فشار دهد اسب شروع به دویدن آرام می کند و به سوارکار کمک میکند حرکت بالا و پایین بدون فشار و زحمت ایجاد کند . اگر سوارکار جست درجا نداشته باشد ، با رسیدن به کنتر به حالت نشسته و با پشت پاشنه های خود از اسب میخواهد براساس تمرینات خود به چپ حرکت کند .
توصیه های مهم برای سوارکاری
تنها دانستن اسب سواری چیست و وسایل اسب سواری چیست چاره ساز نیست و باید توصیه های مهم سوارکاری را هم بدانید تا بتوانید به بهترین نحو ممکن سوارکاری کنید. با رعایت توصیه های سوارکاری می توانید از آسیب هایی که ممکن است برایتان رخ دهد جلوگیری کنید و چی از این بهتر؟ به همین دلیل در ادامه مهم ترین و شایع ترین توصیه های کارساز سوارکاری برا برایتان مطرح کرده ایم :
• حتما باید حین سوارکاری کلاه بر سر داشته باشید به خصوص اسب سواری کودکان.
• هنگام سوار کاری و لمس اسب آرام و خونسرد باشید.
• حین اسب سواری پاشنه پای خود را پایین نگه دارید و به سمتی که می روید نگاه کنید.
• هنگام نزدیک شدن با اسب خود حرف بزنید تا بفهمد که به او نزدیک شده اید.
• سعی کنید اسب را به آرامی هدایت کنید و افسار متصل به فک اسب را محکم و ناگهانی نکشید.
• به هیچ وجه در کنار اسب زانو نزنید و ننشینید.
• ابتدا به بررسی موقعیت زین قبل از حرکت اسب بپردازید.
• سعی کنید از پشت به اسب نزدیک نشوید.