بوچیا نوعی ورزش تفریحی ویژه معلولین جسمی حرکتی است که به همت انجمن بوچیای فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولین ایران برای ناتوان‌ترین معلولین کشور ایجاد شده است.
در سال 1978 پدید آمد و در اوایل 1980 وارد انگلیس شد . سازماندهی جهانی آن توسط CP-ISRA(سی پی ایزرا) انجام می شود.
ایده ی این بازی در یونان با پرتاب سنگهای بزرگ به اهداف سنگی آغاز شد . زمانیکه این ورزش وارد انگلیس شد منحصرا برا ی افراد فلج مغزی شدید طراحی شده بود .
امروزه این بازی به یک رشته ی ورزشی برای بخش اعظمی از جامعه توسعه یافته است و هم اکنون به عنوان مسابقه ای رقابتی در پارالمپیک تبدیل شده است. قوانین بوچیا توسط CP-ISRA وضع می گردد و هر چهار سال یک بار ( معمولا بعد از پارالمپیک) مورد تجدید نظر واقع می شود.
از سال ۱۳۸۴تاکنون فدراسیون ورزشهای جانبازان و معلولین به دلیل اهمیت این مسابقات برای ناتوان‌ترین معلولین کشور شش دوره مسابقات قهرمانی کشور بوچیا را برگزار کرده است.
در ششمین دوره مسابقات قهرمانی کشور مردان با شرکت52 ورزشکار از ۷استان به پایان رسید، بوچیاکاران استان زنجان قهرمان و تیم های استان تهران و اصفهان به ترتیب دوم و سوم شدند.
روش اجرای این ورزش
ورزش بوچیا تا حدودی شبیه به بولینگ است که به سه روش انفرادی ،دونفره و تیمی برگذار میشود که توسط بازیکنان با دو کلاس cp1 –cp2 و بازیکنانی که با کمک رمپ طبقه بندی میشوند ،برگزار میشود.
بازیکنان بر اساس توانایی هایشان در 4 کلاس، کلاسبندی می شوند:
کلاس BC1: مخصوص معلولان CP1 است که این بازیکنان می توانند از یک نفر به عنوان نفر کمکی استفاده کنند. فرد کمکی باید خارج از فضای بازی بازیکن ( Box ) بایستد. او می تواند بنا به درخواست بازیکن ویلچرش را ثابت و تنظیم کند و همچنین توپ را در اختیار بازیکن قرار دهد.
کلاس BC2: مخصوص معلولان CP2 است. این افراد نمی توانند از فرد کمکی استفاده کنند.
کلاس BC3: مخصوص بازیکنانی است که معلولیت فیزیکی شدیدی دارند. بازیکنان از یک وسیله کمکی و یک همراه به عنوان فرد کمکی استفاده می کنند. تجهیزات و شخص کمکی می توانند در فضای بازی بازیکن ( Box ) قرار بگیرند اما باید در پشت خطوط محوطه باشند. شخص کمکی باید نگاهش را از فضای بازی برگرداند.( نباید موقعیت توپها را در زمین، هنگام مسابقه ببیند)
کلاس BC4: برای افرادی است که دارای نوع دیگری از معلولیت ( مانند ضایعه نخاعی ) هستند. بازیکنان از تجهیزات و فرد کمکی استفاده نمی کنند.
روش کلی بازی به اینصورت است. که یکی از گروه ها توپ سفید را به نقطه دلخواه و با وضعیت مساعد خود پرتاب می کند. و آن گاه توپ رنگی خود را هر چه نزدیکتر به طرف توپ سفید( جک) پرتاب می کند. و وقتی نوبت بازیکن مقابل رسید وی هم باید تلاش کند که توپ رنگی خود را خیلی نزدیکتر از توپ های بازیکن مقابل پرتاب کند. و در غیر اینصورت توپ های بیشتری را از دست خواهد داد و در پایان امتیاز کمتری کسب می کند.
چهارچوب بازی بوچیا
• انفرادی: که شامل چهار دور بازی می شود و از هر تیم تنها یک نفر شرکت می کند. و به هر نفر یا هر بازیکن ۶ توپ داده می شود.
• دو نفره: یک بازی دونفره شامل چهار دور بازی می شود و از هر تیم دو نفر شرکت می کند . و به هر نفر بازیکن ۳ توپ داده می شود.
• تیمی: یک بازی تیمی شامل شش دور بازی می شود. و از هر تیم سه نفر شرکت می کند، به هر بازیکن ۲ توپ داده می شود. امتیاز دهی امتیاز دهی به وسیله داور، پس از پرتاب تمامی توپ ها( شامل تمامی توپ های پنالتی در صورت لزوم) انجام خواهد شد. طرفی که دارای نزدیکترین توپ به توپ هدف باشد. برای هر توپ نزدیک به توپ هدف نسبت به نزدیکترین توپ حریف به توپ هدف، یک امتیاز دریافت خواهد کرد.
اهداف کلی از این ورزش
-تقویت مهارت های حرکتی
- کاهش اختلالات عاطفی و افزایش رشد عاطفی
- تقویت هوش دیداری فضایی، بدنی جنبشی، درون فردی، میان فردی
- افزایش خلاقیت
- تقویت و هماهنگی بیشتر بین حواس
- آشنایی بیشتر توان مندی های خویش و سعی در جهت افزایش نکات مثبت و اصلاح نکات منفی ورزشکار
- تقویت احساس مسوولیت پذیری
- افزایش مشارکت اجتماعی
- افزایش انضباط اجتماعی
- بالابردن ميزان تمرکز فکری و تعادل روانی و در پایان میزان سلامت روحی و روانی را برای آنان و خانواده و جامعه
- تقویت احساس عدالت جویی (به خصوص در بازیهای جمعی)
زمین بازی
برای ورزش بوچیا زمینی به ابعاد 5/12 در 6 متر ، به اضافه 2 متر برای حاشیه و جایگاه داوران و تماشاچیان اختصاص دارد . این فضا مسقف با کف صاف و پاکیزه و به دور از هر گونه آلودگی صوتی بایستی باشد که بتوان بازی را در آن اجرا کرد.
توپ
توپ بوچیا اندکی بزرگتر از توپ تنیس است توپ ها تولید هر شرکتی باشد مورد قبول بوده ، و وزن 275آن گرم و محیط آن 270 میلیمتر می باشد قبل از شروع بازی توپها توسط داوران چک می شوند و برای بازی 6 توپ قرمز و 6 توپ آبی و 1 توپ سفید که به آن جک یا نشانه می گویند مورد نیاز است .