این ورزش از نخستین دوره بازی های المپیک 1986 جزء المپیک بوده است و تنها ورزش قدرتی حاضر در این رقابت هاست. وزنه برداری در کشورهای ترکیه، بلغارستان، یونان ورزشی سنتی است و در روسیه، چین، کشورهای اروپای شرقی و اخیراً ایران ورزشکار درجه یک دارند.
کاوش های باستان شناسی نشان می دهد وزنه برداری و وزنه پرانی به همراه دو و میدانی و ژیمناستیک در یونان باستان تمرین می شده است. همچنین وزنه برداری و وزنه پرانی جزئی از بازیهای تیلی تیان ایرلندی ها در 4000 سال قبل بوده است. “میلو” از اهالی “کورتونا” سالهای سال قهرمان المپیک باستان بود و مدت 28 سال مقام خود را حفظ کرد.
او اولین وزنه بردار علمی در دنیاست که پیشرفت و ترقی و قدرت خود را بطور مرتب و کم کم بدست آورد. بدین ترتیب که گوساله ای را هر روز از زمین بلند می کرد و روی دو دست قرار می داد و تا هنگامی که گاو تنومندی شد آن را بر سر دست می برد. تاریخ این کار را 684 سال قبل از میلاد نوشته اند و در حقیقت وزنه برداری جدید از اساس کار میلو پیروی می کند.
اولین آثار بوجود آمدن این ورزش زمانیست که در یونان باستان ورزشکاران به وزنه پرانی (پرتاب دیسک و وزنه) عادت داشته اند و لغت یونانی “هالترس” (پرتاب صفحه یا دیسک هالتر) ریشه وزنه برداری امروزی است. وزنه برداری جدید در اروپا توسط اروپاییان پایه گذاری شد و به نظر می رسد که در وهله نخست جوانان روستایی بدین کار دست زدند تا قدرت و برتری خود را نسبت به هم سالان خود نشان دهند و با قدرت خود توجه دوشیزگان را جلب نمایند.
کار نمایش جوانان در بلند کردن وزنه کم‌کم آنقدر بالا گرفت که مسابقه‌هایی ترتیب داده می‌شد و در آن زنان و مردان بی‌شماری برای تماشا گرد هم می‌آمدند و این مسابقات، محک قدرت و نیرومندی جوانان بود. لویی یکافه" ملقب به آپولون در سال 1862 در شهر مارس بارگ متولد شد و در جوانی دارای قد 90/1 متر و دور سینه‌اش در حال تنفس 137 سانتیمتر بوده است. او برای کارهای قهرمانی از چرخهای واگن و یک میله آهنی استفاده می‌کرد. "لویی‌سیر" کانادایی که سرآمد تمام هرکول‌های عصر خود بود به سال 1863 متولد شد.
قدش 176 سانتیمتر و وزنش 135 کیلوگرم بود، دور سینه‌اش 47/1 متر و دور بازویش 55 سانتیمتر بود. او قادر بود وزنه 249 کیلوگرمی را با یک انگشت دست از زمین بلند کند و درشکه چهار اسبه را از حرکت باز دارد.
هنگامیکه به سبب علاقه جوانان اروپای مرکزی وسایل این رشته ورزشی تکامل پیدا کرد، مقررات ناقصی هم برای آن وضع شد و جوانان سایر نقاط اروپا از جمله کشورهای اسکاندیناوی نیز به تمرین وزنه‌برداری پرداختند و به تدریج این ورزش حتی در مصر و ژاپن هم متداول شد. این ورزش تا زمانی که در بازیهای المپیک جایی نداشت شهرت و معروفیتی کسب نکرده بود و در آمریکا و سایر نقاط جهان جوانان توجه چندانی به آن نمی‌کردند.
در سال 1896 که اولین دوره بازیهای المپیک نوین در شهر آتن برگزار شد، وزنه‌برداری و زورآزمایی با وزنه در شمار برنامه‌های دو و میدانی قرار گرفت. در این دوره فقط دو حرکت در وزنه‌برداری (یکی با دمبل بزرگ و دیگری با هالتر) انجام شد. داوری این مسابقات بر عهده یک شاهزاده یونانی بود که 02/2 متر قد داشت و خود از پهلوانان مشهور به شمار می‌رفت.
وزنه برداری در ایران
تا سال ها به همراه کشتی آزاد جزء مدال آورترین ورزش ایران به حساب می آید. وزنه برداری با 16 مدال المپیک بعد از کشتی آزاد 38 مدال در رده بندی مدال آوری ورزش کشورمان قرار دارد.
در سال 1948 جعفر سلماسی اولین مدال المپیک را در لندن به دست آورد. بعد از وی محمود نامجو وزنه بردار نامی کشورمان در سال 1349 در مسابقات لاهه موفق به کسب مدال شد.
در المپیک 1956 ملبورن، محمد نصیری که هم اکنون مشاور عالی فدراسیون وزنه برداری را دارد، خروس طلایی ایران خروس وزن المپیک شد و تا سال 2000 المپیک سیدنی نخستین و تنها طلایی ایران در وزنه برداری المپیک است و بعد از آن، این ورزش مورد توجه مردم قرار گرفت و ورزشی ملی شد.
شیوه ی مسابقه:
رقابت های وزنه برداری شامل دو مسابقه ی « یک ضرب» و « دو ضرب» است. در ابتدا شرکت کنندگان در حرکت « یک ضرب »مسابقه می دهند و شروع به بالا بردن وزنه می کنند.نخست ورزشکارانی که سبک ترین وزنه ها را انتخاب کردند ، آن ها را بالای سر می برند و سرانجام ، کار با بلند کردن سنگین ترن وزنه خاتمه می یابد. هر ورزشکار سه بار فرصت دارد که وزنه های درخواستی خود را بالای سر ببرد.
هر وزنه بردار برای بلند کردن وزنه یک دقیقه فرصت دارد. آغاز این زمان از لحظه ای است که صفحه گذار از روی تخته ، خارج می شود ، یعنی به محض اینکه وزنه ها در هالتر قرار گرفتند و وزنه ی مورد نظر وزنه بردار آماده شد ، او یک ذقیقه فرصت دارد که آن را بالای سر ببرد.
وزنه برداری دارای سه ابزار می باشد:
1. هالتر:وزنه ای است به شکل صفحه های سنگین فلزی که در طرفین یک میله فلزی قرار می گیرد. میله هالتر 60 تا 90 سانتیمتر است.
2. صفحه هالتر:وزنه سنگین مدوری است که به شکل دیسک در دو انتهای میله هالتر بسته می شود. شمار این وزنه ها متناسب با وزنی است که وزنه بردار می تواند بلند کند.
3. تخته هالتر:سکویی چوبین، مربع شکل و کم ارتفاع است به ابعاد 4 متر که وزنه برداری روی آن انجام می گیرد.
وسایل مورد نیاز برای انجام ورزش وزنه برداری:
کفش:
کف کفش کمی ارتفاع دارد و به تعادل وزنه بردار در هنگام بلند کردن وزنه کمک می کند.
مچ بند:
پهنای مچ بند ها نباید از 10 سانتی متر بیشتر باشد.
کمربند:
برای جلوگیری از آسیب دیدگی مهره های کمر ، وزنه برداران در هنگام بلند کردن وزنه از کمربند استفاده می کنند.پهنای کمربند نباید بیشتر از 12 سانتی متر باشد.
محدودیت سنی :
ورزش هایی مثل وزنه برداری و پاورلیفتینگ برای کودکان ممنوع است چون به عضلات و استخوانهای آنها آسیب می زند.
قوانین وزنه برداری
هر ورزشکار در هر حرکت 3 نوبت اجازه وزنه زدن دارد.
زمان برای هر نوبت، 1 دقیقه می باشد. زمان از لحظه ای که صفحه گذار از روی تخته خارج می شود شروع می شود.
اگر یک ورزشکار بخواهد دو حرکت متوالی انجام دهد برای بار دوم 2 دقیقه وقت دارد.
3 چراغ سفید یا دو چراغ سفید و یک چراغ قرمز یعنی حرکت صحیح است و 3 چراغ قرمز یا 2 چراغ قرمز و یک چراغ سفید یعنی حرکت خطا می باشد.
اگر هنگام بالا بردن هالتر دست های وزنه بردار خم شود و دو مرتبه راست شود خطا است.
وقتی وزنه بردار موفق شد هالتر را بالای سر ببرد، باید آن را سر جای خود نگهدارد.
اگر وزنه بردار توانست هالتر را در بالای سر خود ثابت نگهدارد باید یک لحظه کوتاه مکث کند و وقتی داوران اجازه دادند آن را پایین بیاورد، پایین آوردن هالتر بدون فرمان داوران خطاست.
داور وسط اگر تشخیص دهد حرکت کامل انجام شده، توسط زنگ به ورزشکار اعلام می کند تا وزنه را به پایین بیندازد. با صدای زنگ، باید وزنه به طور صحیح به زمین انداخته شود.
وزنه بردار اگر هالتر را از تخته بیرون بیندازد خطاست. حتی اگر وزنه را به خوبی مهار کند، ولی اگر هنگام پایین آوردن هالتر را بیرون از تخته بیندازد باز هم خطاست.
انداختن وزنه از پشت سر به پایین خطا است.
دسته های موجود در وزنه برداری
در بخش مردان دسته های 56، 62، 69، 77، 85، 94، 105 و 105+ و در رده بانوان دسته های 48، 53، 58، 63، 69، 75 و 75+ استفاده می شود.
مدال اوران ایرانی
1. جعفر سلماسی مدال برنز 1948 لندن
2. محمود نامجو مدال نقره 1952 فنلاند، مدال برنز 1956 ملبورن
3. علی میرزایی مدال برنز 1952 فنلاند
4. اسماعیل علم خواه مدال برنز 1960 رم
5. محمد نصیری مدال طلای 1968 مکزیکو سیتی، مدال نقره 1972 مونیخ، مدال برنز 1976 مونترال
6. پرویز جلایر مدال نقره 1968 مکزیکو سیتی
7. حسین توکلی مدال طلای 2000 سیدنی
8. حسین رضازاده مدال طلای 2000 سیدنی، مدال طلای 2004 آتن و رکوردار 263 کیلوگرم
9. کیانوش رستمی مدال برنز 2012 لندن
10. نواب نصیر شلال مدال نقره 2012 لندن
11. سجاد انوشیروانی مدال نقره 2012 لندن
12. بهداد سلیمی مدال طلای 2012 لندن