شروع پیدایش این ورزش به دوران انسان های اولیه بازمی گردد .
همانطور که می دانید انسان های اولیه به دلیل تلاش برای بقاء شکار و دفاع از حرکات دو ، پریدن و پرتاپ استفاده می کردند.این حرکات به مرور و با گذشت زمان ، در عملیات جنگی مورد استفاده قرار گرفت.
تاریخچه پرش با نیزه در ایران
سر‌آغاز بوجود آمدن تشکیلات پرش با نیزه با همت شادروان استاد احمد ایزدپناه در سال ۱۳۱۳ و با انجام مسابقاتى در بعضى از رشته هاى دو و میدانى فراهم گشت. از این رو مى توان استاد احمد ایزدپناه را بنیانگذار دو و میدانى کشور ایران دانست. فدراسیون دو و میدانی ایران در سال ۱۳۱۵ براساس میلادى در سال ۱۹۳۶ تاسیس شد. در این سال یک گروه ورزشى از ایران به المپیک برلین اعزام گردید و در همین سال تهران به عضویت فدراسیون دو و میدانى آماتورى بین المللى درآمد.
آقاى محمد ذوالفقارى در سال ۱۳۲۵ ریاست نخستین دوره فدراسیون دو و میدانى کشورمان را بعهده داشت که این سمت تا سال ۱۳۳۱به عهده او بود و شادروان احمد ایزدپناه دبیر ایشان بود. اولین دوره مسابقات در سال ۱۳۱۸ و در ۱۰ ماده انجام شد مواد فوق شامل ۱۰۰ متر- ۲۰۰ متر- ۴۰۰ متر- ۸۰۰ متر- ۱۵۰۰ متر- ۵۰۰۰ متر- ۱۰۰ضربدر ۴ امدادی- پرش ارتفاع- پرش طول- پرش سه گام- پرتاب وزنه و پرتاب نیزه بوده است.
محوطه پرش با نیزه
محل فرود
محل فرود مربعى به اضلاع ۵ متر است. محل فرود بايد با مواد بسيار نرم با ضخامت مناسب پوشانده شود. توصيه مى‌شود براى اين منظور، حتى‌الامکان از تشک‌هاى ابرى مناسب استفاده گردد. البته در مراحل مقدماتى آموزش مى‌توان از مخلوط ماسهٔ نرم و خاک‌اره براى ساختن محل فرود استفاده کرد. در اين‌صورت اين مخلوط بايد به‌دقت پهن شده باشد و سطح آن به‌وسيلهٔ پارچهٔ مناسبى پوشانده شود تا از وارد آمدنِ صدمات احتمالى به ورزشکار جلوگيرى کند. در مراحل پيشرفته حتماً بايد از تشک‌هاى ابرى مخصوص استفاده شود. معمولاً ضخامت اين تشک‌ها براى مدارس ۶۰ سانتى‌متر و در سطوح بين‌المللى ۹۰ سانتى‌متر است تا مشکلات برخورد ورزشکار با کف زمين يا لغزيدن از کناره‌هاى تشک پيش نيايد. تشک‌ها بايد به فاصلهٔ ۱۰ تا ۱۵ سانتى‌متر از (جعبهٔ پرش) قرار داده شوند. تشک‌هاى اطراف (جعبه پرش)قرار داده شوند. اين شيب حدود ۳۰ درجه است که از لبه‌هاى شيب‌دار باشند. اين شيب حدود ۳۰ درجه است که از لبه‌هاى کنارى (جعبه پرش) شروع مى‌شود و سپس با بقيه قسمت‌هاى محل فرود هم‌سطح مى‌گردد
مسير دورخيز
طول مسير دورخيز بايد ۴۰ تا ۴۵ متر و عرض آن در حدود ۲۲/۱ متر باشد. مسير دورخيز بايد با خطوط سفيد به عرض ۵ سانتى‌متر مشخص گردد. شيب مسير دورخيز به‌طرف جعبهٔ پرش نبايد از يک در هزار بيشتر باشد. هر پرنده مى‌تواند از يک يا دو علامت مورد تائيد کميته برگزارکننده براى تعيين جا پا استفاده کند. اگر اين علامت‌ها قبلاً از سوى ورزشکار تهيه نشده‌اند، او مى‌تواند از چسب‌نوارى استفاده کند. ورزشکار، مجاز به استفاده از گچ يا هر مادهٔ ديگرى که اثر آن روى مسير باقى مى‌ماند و پاک نمى‌شود نيست.
پايه‌هاى پرش با نيزه
پايه‌هاى پرش با نيزه به هر شکلى که ساخته شوند، بايد به‌اندازهٔ کافى محکم و سخت باشند تا بتوانند ميلهٔ پرش با نيزه را نگه دارند. پايه‌هاى پرش با نيزه بايد محلى براى قرارگرفتن ميله پرش با نيزه داشته باشند. محل قرارگرفتن ميلهٔ پرش با نيزه معمولاً چنگک‌مانند است و طورى ساخته مى‌شود که ميله به‌راحتى پس از برخورد ورزشکار با آن سقوط مى‌کند.
فاصلهٔ بين پايه‌هاى پرش با نيزه بين ۳۰/۴ تا ۳۷/۴ متر است و اگر پايه‌ها داراى بازو هستند فاصله بين بازوها بايد ۳۰/۴ متر باشد. پايه‌هاى نگهدارده بايد در مسابقات رسمى قابليت جابه‌جائى تا ۱۲۰ سانتى‌متر (۸۰ سانتى‌متر به جلو و ۴۰ سانتى‌متر به عقب) را داشته باشند.
ميلهٔ افقى پرش با نيزه
ميله افقى بايد از جنس فايبرگلاس، آهن نرم يا هر مادهٔ ديگرى ساخته شود. اين ميله، شکلى مدور و ۳ سانتى‌متر قطر دارد و دوسر آن طورى ساخته شده است که به‌آسانى روى پايه‌هاى نگهدارنده قرار مى‌گيرد. طول ميلهٔ افقى حداکثر ۵/۴ متر است و وزن آن نبايد از ۲۵/۲ کيلوگرم بيشتر باشد. جنس ميلهٔ افقى بايد طورى باشد که زياد انعطاف‌پذيرى نداشته باشد و حداکثر خم‌شدن آن در وسط ميله نبايد بيشتر از ۳ سانتى‌متر باشد.
جعبه پرش با نيزه
عمل جهش در پرش با نيزه از يک چاله، موسوم به (جعبه پرش با نيزه) انجام مى‌شود. جعبه در مسير دورخيز کار گذاشته مى‌شود و داراى ۱ متر طول و ۶۰ سانتى‌متر عرض در جلو است. عرض کف آن در قسمت انتهاء، ۱۵ سانتى‌متر است که طبق تصوير ساخته و کار گذاشته مى‌شود.
قوانين مسابقات پرش با نيزه
1. ترتيب پرش کنندگان، با قرعه کشى تعيين مى شود.
2. قبل از شروع مسابقه سرداور ارتفاع شروع و ترتيب بالا رفتن ارتفاع مانع را پس از پايان هر دور به شرکت کنندگان اعلان مى کند. وقتى که تنها يک پرنده به عنوان پرندهٔ مسابقات باقى بماند و زمانى که براى کسب مقام اول تساوى پيش بيايد، ترتيب بالا رفتن مانع با توافق ورزشکار و سرداور انجام مى شود.
3. مقدار بالا بردن مانع ميلهٔ پرش با نيزه پس از تکميل هر دور نبايد کمتر از 5 سانتى متر باشد مگر آنکه در نهايت، يک شرکت کننده باقى مانده باشد.
4. در پرش با نيزه ده گانه پس از تکميل هر دور بايد 10 سانتى متر در تمام طول مسابقه، ميلهٔ افقى پرش، نيزه را بالا برد.
5. شرکت کنندگان حق دارند که قبل از شروع هر پرش از داور تقاضاى حرکت دادن پايه ها را بکنند. اما حرکت پايه ها تنها با 40 سانتى متر به طرف مسير دورخيز و تا 80 سانتى متر به طرف محل فرود مجاز است.
6. پس از شروع مسابقه، پرندگان نمى توانند از محوطهٔ اصلى مسابقه براى تمرين استفاده کنند.
7. پرش بايد در محدودهٔ زمانى 5/1 دقيقه پس از ثابت کردن پايه ها اجرا گردد. در مراحل نهائى يعنى زمانى که تنها 2 يا 3 ورزشکار باقى مانده باشد محدودهٔ زمانى اجراءِ پرش 3 دقيقه خواهد بود و در صورتى که تنها يک ورزشکار به رقابت ادامه دهد محدودهٔ زمانى 6 دقيقه مى باشد.
8. سقوط مانع پرش با نيزه بر اثر برخورد بدن ورزشکار با نيزهٔ پرش، خطا محسوب مى شود.
9. لمس زمين از جمله محوطهٔ فرودِ بعد از صفحهٔ عمودى فرضى ميان پايه ها و زمين پرش با نيزه قبل از عبور از روى مانع، خطا محسوب مى شود.
10. سه بار خطاى پى درپى بدون توجه به ارتفاع پرش، باعث اخراج پرنده از دور مسابقات مى شود. ورزشکار مى تواند در صورت مرتکب شدن دو خطا در يک ارتفاعِ مشخص تقاضاى پرش از ارتفاع بالاتر را بنمايد که در صورت خطا در ارتفاع جديد از دور مسابقات اخراج مى گردد.
11. پس از عمل جهش، حرکت دست يابى به ارتفاع بالاتر و يا انتقال دست پائينى بالاتر از دست بالائى خطا محسوب مى شود.
12. در خلال عمل پرش اگر پرش کننده عمداً از افتادن ميلهٔ افقيِ درحال سقوط، به کمک دست يا انگشتان خود ممانعت کند خطا محسوب مى شود.
13. ورزشکاران اجازه دارند که از مواد چسبناک مانند رزين براى بهترگرفتن نيزه پرش استفاده کنند.
14. هيچ کس جز خود ورزشکار نبايد نيزهٔ پرش را لمس کند مگر اينکه نيزه درحال دور شدن از ميلهٔ افقى و پايه ها باشد.
15. اگر در خلال پرش، نيزهٔ پرش بشکند، پرش خطا محسوب نمى شود.
16. قبل از شروع پرش، ارتفاعِ جديد بايد اندازه گيرى شود.
17. در صورت تساوي، ورزشکارى به مقام اول مى رسد که:
الف. با کمترين تعداد پرش از ارتفاع تساوى گذشته باشد.
ب. در صورت باقى ماندن تساوى کمترين تعداد خطا را در طول مسابقه داشته باشد.
ج. در صورت باقى ماندن تساوى در مورد مقام اول، پرش کنندگان بايد يک بار ديگر از آخرين ارتفاع پرش کنند و در صورت عدم موفقيت، ميلهٔ افقى 5 سانتى متر پائين آورده مى شود. در صورت تساوى براى مقام هاى بعدي، مساوى کنندگان در يک مقام قرار مى گيرند.