عسل ماده قندی چسبناک و غلیظی است که توسط زنبور عسل در طبیعت ساخته میشود. عسل یا همان شهد که در فارسی به آن انگبین گفته میشود، ماده قندی غلیظی، سرشار از مواد ویتامینی و مواد مغذی دیگر است. عسل علاوه بر خواص تغذیهای، دارای خواص دارویی مختلف نیز است بهطوری که در ادیان مختلف از آن یاد شده و حتی در قرآن نیز سورهای به نام نحل (زنبور عسل) وجود دارد. زنبورهای عسل در پرواز خود به روی گلها از شهد گلها مکیده و مقداری از آن شهد را در داخل عسلدان ذخیره میکنند و به هنگام برگشت این گردهها در بدن آنها با مواد دیگر مخلوط شده و به صورت قطرات عسل در لانههایی که خودشان میسازند و به کندو معروف است، ذخیره میشوند. جالب است بدانید؛ زنبورها هرگز نمیخوابند، بنابراین طی روز به جمع کردن گرده و ذخیره کردن آن در لانههای کندو مشغول هستند و شبهنگام دوباره این عسلهای ذخیره شده را مکیده و در بدن خود با مواد مختلف از جمله دیاستاز مخلوط کرده؛ سپس مقداری از آب آن توسط عسلدان در بدن زنبور گرفته شده و دوباره آن را در لانههای کندو ذخیره میکنند.
اکنون بررسی میکنیم عسل چیست و مهمترین خواص عسل کدام است؛ پس تا پایان این مطلب با ما همرعسل چیست ؟
عسل ماده چسبنده و غلیظی است که هر چه مقدار آب آن کمتر باشد، چسبندگی و غلظت آن بیشتر است و با توجه به منطقهای که زنبور در آن تغذیه کرده و نوع گیاهانی که استفاده میکند، رنگ و غلظت عسل متفاوت است. عسل یک ماده غذایی اسیدی است، اما به خاطر قندی که در آن وجود دارد، این حالت اسیدی احساس نمیشود. عسل تنها ماده غذایی است که فاسد نمیشود؛ البته چنانچه عسل حرارتی بیشتر از ۶۰ درجه ببیند، کلیه خواص خود را از دست میدهد.
در زمانهای قدیم مثلاً در مصر باستان از عسل برای مومیایی کردن و حفظ اجساد استفاده میشده است. عسل خواص دارویی بیشماری دارد و در زخم بندیها و ضدعفونی کردنها از آن استفاده میشده. در مقالاتی آمده که در مصر باستان از مخلوط عسل، گندم و جو بهجای الکل استفاده میکردند. امروزه دانشمندان به خواص عسل طبیعی پی برده و از آن استفاده میکنند. علاوهبر خود اصل از لانه زنبور یا همان کندو نیز استفادههای بسیاری میشود.
مواد درون عسل
رنگ عسل بسته به گیاهی که زنبور از آن تغذیه کرده از سفید تا قهوهای و حتی قرمز ممکن است تغییر کند. چنانچه زنبور از گیاه درخت اقاقیا تغذیه کرده باشد، رنگ آن روشن و سفید و چنانچه از آویشن تغذیه کرده باشد، رنگ آن مایل به قرمز است. عسل حاوی مواد مختلفی است که مهمترین آنها عبارتند از:
قندها: که شامل گلوکز و فروکتوز هستند. اگر گلوکز آن بیشتر باشد زودتر متبلور میشود و چنانچه فروکتوز آن بیشتر باشد شیرینتر است.
آب: هرچه کمتر باشد، عسل غلیظتر است.
آنزیمها: از بدن زنبور وارد آن میشود و شامل اینورتاز، آمیلازها، گلوکز اکسیداز، کاتالاز و اینولاز هستند.
اسیدها: عسل دارای اسیدیته بالایی است و شامل اسیدهای مختلفی مثل اسید گلوکونیک است. همچنین مقداری اسیدهای چرب و اسیدهای آمینه در عسل وجود دارند. وجود این اسیدیته در اصل از تخمیر و فساد آن جلوگیری میکند.
ویتامینها: عسل دارای ۵ نوع ویتامین A,B,C,D,K است. عسل همچنین دارای مقادیر زیادی آنتیاکسیدانها مواد میکروبکش و عصاره و مواد مختلف دیگر است.