از برخی از کتاب ها و منابع قدیمی می توان دریافت که در قرن های گذشته نیز هفت سنگ یکی از بازی های مورد علاقه و محبوب مردم ایران بوده است. این بازی کاملاً ایرانی است و متناسب با فرهنگ و اجتماع ایران که بر پایه همکاری، دورهمی و هم فکری است طراحی شده است. هفت سنگ با توجه به تنوع فرهنگ و قومیت های ایرانی یکی از پرطرفدارترین بازی ها و سرگرمی های کودکان و بزرگسالان در قرن ها و دهه های گذشته بوده است.
شاید برایتان جالب باشد چرا هفت سنگ ؟! اصلا چرا نام این بازی شش یا حتی هشت سنگ نیست؟! عدد هفت از قدیم مورد توجه همه دین‌ها و فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف بوده است، البته در میان ایرانیان نیز این عدد در آثار به جای مانده از دوره هخامنشیان و قبل‌تر نیز این عدد زیاد دیده می‌شود، شما می‌توانید با مطالعه دستورات به جا مانده پادشاهان هخامنشی عدد هفت را چندین بار و به دلایل گوناگون ببینید.
حتما هفت آسمان، هفت خط، هفت خان رستم، هفت بار دور کعبه، هفت سال فراوانی و هفت سال قحطی، و خیلی از این اصطلاحات و مثال‌ها را دیده یا شنیده‌اید، این‌ها تنها نمونه کمی از توجه عجیب جهانیان به عدد هفت است؛در قرآن کریم نیز عدد هفت از جایگاه خاصی برخوردار بوده که بارها در سوره‌ها می‌توان آن را مشاهده و به خواص عدد هفت در منظر قران کریم پی برد.
معرفی بازی هفت سنگ
هفت سنگ از جمله بازیهای بومی و محلی گروهی ایران است که به صـورت متنـوع در اکثـر نقـاط روسـتایی و شـهرهای مـیهناسلامی به شکلهای مختلف رواج داشته است و گروههای سنی دختران و پسران و حتی بزرگسـالان بـا ایـن بـازی آشـنای ی کامـل داشته و بدان می پردازند و به وسایل چندانی نیاز نداشته و در فضاهای باز و سالنهای ورزشی به سهولت قابلیت اجراء و گسـترش دارد .
علیرغم قدمت و سابقه انجام این بازی گروهی و بومی نظر به اینکه این بازی تا کنون بـه صـورت رسـمی و بـا قـوانین ومقـررات مدون ویکنواخت برگزار نشده است ، این مقررات و قوانین برای اولین بار از سوی فدراسیون ورزشـ های سـنتی، بـومی و محلـی جمهوری اسلامی ایران تهیه و تنظیم گردید و پس از تبادل نظر کارشناسی به جهت سهولت و یکنواختی در سطح کشور به مرحلهاجرا گذاشته می شود تا در آینده با کسب تجربه بیشتر توسط اهل فن نقاط قوت و ضعف آن بیش از پیش شناسایی ، دسته بنـدی و در راستای گسترش و جذابیت آن به حول و قوه الهی اقدام گردد
قوانین بازی
1. بازی در سه ست و حداکثر زمان در هر ست ۵ دقیقه می باشد.
2. تیمی برنده بازی است که برنده دو ست (گیم) شود.
3. زمین بازی ۱۵-۱۴ متر (نصف زمین بسکتبال) می باشد.
4. در صورتی که بازیکنان مهاجم هیچکدام نتوانند سنگ ها را مورد هدف قرار دهند، تیم مدافع برنده آن ست خواهد بود.
5. در صورتی که بازیکن مدافع بیش از ۵ ثانیه توپ را در دست خود نگاه دارد خطای ۵ ثانیه اعلام و به بازیکن مهاجم اجازه چیدن یک سنگ را بدون مزاحمت می دهند. (قانون ۵ ثانیه)
6. بازیکن مهاجم بعد از چیدن سنگ ها اگر دست خود را بالا ببرد (قبل از اعلام هفت سنگ توسط وی) مدافعین حق زدن وی را ندارند.
7. خارج شدن توپ از زمین خطاست و بازیکن مدافع می تواند برای آوردن توپ از زمین خارج شود.
8. هر تیم مدافع حق دارد در مدت ۲۰ ثانیه توپ را نگه دارد و در این زمان اگر پرتابی صورت ندهد خطا محسوب می شود و یک سنگ چیده می شود. (قانون ۲۰ ثانیه)
.
آموزش هفت سنگ
برای شروع بازی هفت سنگ در ابتدا باید هفت قطعه سنگ را روی یکدیگر قرار دهید و سپس در فاصله هفت قدمی و یا هفت متری از سنگ ها یک خط بکشید. فاصله قرار گیری بازیکن از سنگ قابل تغییر است و این فاصله با توافق بازیکنان دو گروه انجام می شود. پس از تقسیم بندی افراد به دو گروه مساوی، یک گروه به عنوان مهاجم و یک گروه به عنوان مدافع بازی می کنند.
گروه مهاجم باید یکی از بازیکنان خود را به عنوان رهبر انتخاب کنند، در انتخاب رهبر یا سرگروه باید دقت شود که او نسبت به دیگر افراد گروه چالاک تر و دونده تر باشد تا بتواند کارهای بیشتری را انجام دهد، به طور مثال توپ را در پشت خط به طرف سنگ ها پرتاب کند و تلاش کند تا تعداد کمتری از سنگ ها را بیندازد. هر چه تعداد سنگ کمتری بیفتد، کار برنده شدن گروه مهاجم آسان تر خواهد شد.
پرتاب توپ در بیشتر مواقع بر عهده رهبر یا بازیکنی است که قدرت و تمرکز بهتری در هنگام پرتاب دارد. اگر توپ به سنگ ها برخورد نکند، جای تیم مدافع و مهاجم تغییر می کند، البته در این بازی تیم مهاجم از شانس بیشتری برای امتیاز گرفتن برخوردار است. در نهایت هر تیمی که سریع تر به هفت امتیاز برسد، برنده بازی هفت سنگ است.
تیمی که توپ را به طرف سنگ ها پرتاب کرده است، پس از برخورد به سنگ ها باید با همکاری دیگر هم گروهی های خود، به مکان های مختلف فرار کنند تا توپ به آن ها برخورد نکند و گروه مدافع را از سنگ ها دور کنند تا بتوانند بار دیگر سنگ ها را روی یکدیگر قرار دهند.
تیم مدافع باید توپ را به طرف بازیکنان تیم مهاجم پرتاب کند. در صورتی که توپ به هر یک از بازیکنان برخورد کند باید آن بازیکن، بازی را ترک کند. این پرتاب تا زمانی که همه بازیکنان از بازی خارج شوند ادامه می یابد. در این میان تیم مهاجم باید تلاش کند تا در حین پرتاب توپ به طرف بازیکنانش یک نفر را برای قرار دادن سنگ ها روی هم پیش قدم کند.
در صورتی که تیم حریف بتواند همه بازیکنان خود را قبل از اینکه سنگ های ریخته شده با توپ روی یکدیگر قرار داده شوند از بازی خارج کند، یک امتیاز کسب می کند.
حتی اگر یکی از بازیکنان تیم مهاجم در جریان بازی مانده باشد، می تواند سنگ ها را روی یکدیگر قرار دهد و امتیاز را برای هم گروهی های خود کسب کند. بر عکس این قضیه نیز صادق است. در صورتی که حتی یک بازیکن از تیم مدافع مانده باشد می تواند همه مهاجمین را با پرتاپ توپ از بازی بیرون کند. پس از کسب امتیاز هفت جای دو تیم مدافع و مهاجم عوض می شود.
این روزها به دلیل کم تر شدن دورهمی ها و فضاها در زندگی شهری، بازی محلی و قدیمی هفت سنگ نسبت به گذشته کم رنگ شده است. وسایل الکترونیکی، بازی های کامپیوتری و پلی استیشن ها نیز از دلایل دیگر مرتبط با این مسئله هستند. اما خوشبختانه در مقابل، مراکز آموزش مانند مهدکودک ها و خانه های بازی همچنان این بازی اصیل ایرانی را در محوریت کار خود قرار می دهند.
متاسفانه به دلایل گوناگون این بازی ایرانی نتوانست آنطور که باید در سطح جهان بازتاب پیدا کند و طرفدارانی را به خود اختصاص دهد. هر چند در برخی از سایت ها و مراجع غیر رسمی این بازی به زبان های گوناگون ترجمه و توضیح داده شده است تا مردم کشورهای مختلف بتوانند از آن استفاده کنند. علاوه بر آن متاسفانه این بازی تا کنون نتوانسته است در سازمان های جهانی گوناگون ثبت شود. با ارائه بازی هفت سنگ در قالب اپ و بازی کامپیوتری می توان کمک بسزایی را در حفظ این بازی بومی و اصیل انجام داد.
خطاها:
ـ لمس خط پرتاب توسط فرد پرتاب کننده خطا بوده، که نوبت پرتاب را از دست می دهد و در صورت ریخته شدن سنگ‌ها، دوباره سنگ‌ها چیده می شوند.
ـ خارج شدن بازیکنان تیم مهاجم با توپ و بدون توپ از زمین بازی خطا بوده و بازیکن خاطی باید زمین بازی را ترک نماید.
ـ بازیکنان مدافع نمی‌توانند مانع حرکت افراد مهاجم شوند، آنها می‌توانند با پاسکاری و حرکت، مهاجمین را با توپ بزنند، در غیراینصورت بازیکن خاطی اخراج می‌شود.
ـ زدن بازیکنان مهاجم با پرتاب توپ صحیح است. لمس کردن بدن مهاجم با توپ خطاست و بازیکن خاطی باید زمین بازی را ترک نماید.
ـ عبور کامل یک پای مدافع از قوس نیم‌دایره (قوس دفاع) خطا محسوب می‌شود و یک پرتاب اضافه به تیم مقابل داده می‌شود (لمس خط خطا نیست(
– لمس بازیکنان مهاجم باید هنگام پرتاب درنیمه دایره مقابل خط پرتاب باشد.
– حداکثر فاصله خط محیطی با انتهای فضای سالن 3 متر می‌باشد.