ورزش فکری چیست؟
امروزه، علاوه بر ورزش‌های جسمانی و رزمی، ورزش‌های فکری نیز بسیار در بین مردم پرطرفدار شده‌اند و افراد با گروه‌های سنی مختلف برای آموزش و یادگیری آن به آموزشگاه‌ها اقدام می‌کنند. بدون شک شما هم در طول زندگی خود، با بازی‌های فکری خودتان را به چالش کشیده‌اید و باید بدانید علی رغم اینکه حداقل فعالیت فیزیکی را دارند، اما آنقدر ذهن شما را درگیر می‌کنند که گاهی تا ساعت‌ها خود را مشغول بازی می‌بینید.
همانطور که همه ما انتظار داریم و اسم این بازی‌ها به ما می‌گوید، بازی های فکری فکر و ذهن شما را درگیر می‌کند و به چالش می‌کشد و به مرور زمان توانایی حل مسئله و هوش شما پیشرفت می‌کند. ورزش‌های فکری جزو کم هزینه‌ترین بازی های موجود هستند که به امکانات خاصی نیاز ندارند و معمولا فقط همان وسایل مخصوص خود بازی است. علاوه بر آن، راحتی در حمل وسایل بازی‌های فکری این امکان را ایجاد کرده است که شما هر وقت که اراده کردید، به هر کجا که خواستید بروید و این بازی‌ها را نیز با خود ببرید و در محافل گوناگون از وجود آن‌ها استفاده کنید.
خوبی بازی‌های فکری این است که علاوه بر درگیر کردن ذهن، باعث می‌شوند ساعات خوشی را در کنار عزیزانمان سپری کنیم و به قول معروف "هم فاله، هم تماشا". این بازی پیر و جوان جدا نمی‌کند و برای تمامی سنین مناسب است. در نگاهی دیگر همانطور که ورزش‌های جسمانی برای تقویت عضلات و جلوگیری از افزایش وزن سودمند هستند، ورزش‌های فکری نیز برای تقویت مغز و جلوگیری از فرسودگی و زوال عقل مفیدند. در ادامه این مقاله از اسپدان به معرفی انواع ورزش‌های فکری و تاثیراتی که می‌گذارند، می‌پردازیم.
انواع بازی فکری
با توجه به پیشرفت علم و تکامل ذهن انسان، با افزایش خلاقیت باید حدس بزنید که بازی‌های فکری دنیایی هستند که انتها ندارند به همین علت نام بردن از تمامی آن‌ها کار بسیار دشواری است و مسلما از حوصله شما نیز خارج است. اما ورزش‌های فکری به طور کل به چند دسته معمول تقسیم شده‌اند که ما در ادامه این مقاله به معرفی آن‌ها، ارائه چند مثال و در آخر ذکر مزایای آن‌ها می‌پردازیم.
۱. ورزش‌های فکری کارتی
همانطور که از نام این ورزش‌ها مشخص است، بازیکنان با در دست داشتن چند کارت به رقابت با یکدیگر می‌پردازند. قوانین و قواعد بازی‌های مختلف آن بسیار متنوع است. از جمله آن‌ها می‌توانیم به اونو، بریج، دبلنا، مونوپولی و ... اشاره کنیم.
● مزایا: افزایش صمیمیت و ارتباطات دوستانه و خانوادگی، مناسب برای تمامی گروه‌های سنی اعم از کودک و کهنسال، مناسب برای افراد با توانایی‌های مختلف حتی با وجود معلولیت، تقویت حافظه
۲. ورزش‌های فکری رو میزی
معروف‌ترین بازی‌ها، همین بازی‌های فکری هستند که روی میز انجام می‌شوند و معمولا خود بازی زمینه مخصوص به خود را دارد. این بازی‌ها انقدر پرطرفدار و چالش برانگیزند که مسابقات برخی از آن‌ها در سطح جهانی برگزار می‌شود. برخی از آن‌ها شامل تخته‌نرد، منچ، شطرنج و... هستند.
● مزایا: ایجاد شادی و نشاط و حس مثبت، تقویت مهارت‌های شناختی، پیشگیری از اختلالات ناشی از افزایش سن، تنظیم کننده فشار خون و ایجاد حس آرامش، کاهش استرس و اضطراب و تنش‌های روزانه
۳. ورزش‌های فکری ساختنی
در بازی‌های ساختنی، همانطور که از اسمشان بر‌می‌آید شما با داشتن قطعات مختلف و یک طرح مشخص شروع به ساختن و حل معما می‌کنید. چند نمونه از بازی‌های ساختنی مثل پازل، تانگو، مدل‌ها، مکعب روبیک، لگوها، ماکت‌ها، دومینو و ... .
● مزایا: افزایش دقت، افزایش اعتماد به نفس، تاثیر بر خلق و خو و ایجاد روحیه مثبت، تقویت استدلال دیداری، افزایش قدرت تمرکز
۴. ورزش‌های فکری تست‌‌هوش و معما
در این بازی‌ها مسائلی طرح می‌شوند که شما با به چالش کشیدن مغز خود و ارتباط دادن مسائل مختلف به دنبال پاسخ می‌گردید. من‌جمله بازی‌هایی که شانس هیچ جایی در آن ندارد و تماما متکی به قدرت تفکر بازیکن است. یکی از معروف‌ترین اشکال آن جدول‌ها و سودوکو هستند.
● مزایا: ایجاد ارتباطات موثر بین مسائل، تمرین و تقویت تفکر حل مسئله، افزایش ضریب هوشی، تقویت قوه تحلیل و استدلال، تقویت تفکر انتقادی
مزایای ورزش‌های فکری
مغز ما انسان‌ها برای اینکه عملکرد خوب خود را از دست ندهد و با افزایش سن همان کارایی اولیه را داشته باشد، نیاز دارد که ورزش کند! درست است؛ باید ورزش کند و ورزش مغز ما، بازی‌های فکری هستند. با توجه به ماهیت هر ورزش، می‌تواند فواید مخصوص به خود را داشته باشد. برخی از آن‌ها با به خاطر سپردن اطلاعات و قوانین سبب تقویت حافظه شما می‌شوند، برخی از آن‌ها با حدس زدن حرکت بعدی حریف سبب تقویت توانایی استدلال و تحلیل شما می‌شوند، برخی از آن‌ها سرعت و عکس‌العمل ذهنی و جسمی شما را به چالش می‌کشند و ... . اما به طور کلی می‌توانیم مزایای بازی‌های فکری را به شرح زیر بیان کنیم:
● افزایش قدرت برنامه ریزی
● تقویت حافظه
● پیشگیری از زوال عقل و آلزایمر
● پیشگیری از پیری و اختلالات حافظه
● بهبود قدرت تفکر
● افزایش سرعت
● تقویت مهارت‌های شناختی یا همان مهارت‌های مورد نیاز برای پردازش و تصمیم گیری در سریع‌ترین زمان ممکن
● افزایش قدرت حل مسئله
● بهبود تمرکز
● افزایش هوش و یادگیری
● رهایی از دغدغه‌های روزمره و ایجاد حس مثبت درونی
گروه هدف تمامی این موارد، پیر و جوان را شامل می‌شود و افراد می‌توانند با گروه‌های سنتی مختلف از این فواید سود ببرند. اگر با فرزندتان در سنین کودکی شروع به ورزش‌های فکری کنید، در سال‌های پیش رو می‌توانید تفاوت عملکردی او را نسبت به هم سن و سالانش مشاهده کنید و ببینید چقدر آسان‌تر از بقیه با مشکلات و چالش‌هایش روبرو می‌شود و آن‌ها را حل می‌کند.
سخن پایانی
ورزش‌های فکری مثال بارز یک تیر و چند نشان هستند. با استفاده از آن‌ها هم حال و هوای شاد‌تر و مهیج تری به دورهمی‌های خود می‌دهید، هم ذهن و فکر خود را به چالش می‌کشید و نیز برای چند ساعت هم که شده از افکار منفی و دغدغه‌های روتین خود خلاص می‌شوید. ما در این مقاله انواعی از بازی‌های فکری را معرفی کردیم، ولی مسلم است که روز به روز بر تعداد این بازی‌ها افزوده می‌شود و این دست شما را برای انتخاب بازی مورد‌علاقه‌تان باز می‌گذارد.